Dünyanın en önemli mimarlık etkinliklerinden Venedik Bienali’nin 17. Uluslararası Mimarlık Sergisi, 22 Mayıs-21 Kasım tarihleri arasında düzenleniyor. Venedik Mimarlık Bienali Türkiye Pavyonu’nda bu yıl küratör Neyran Turan’ın mimarinin iklim krizi ışığında nasıl yeni bir bakış sunabileceğini araştıran Architecture as Measure / Ölçü Olarak Mimarlık başlıklı projesi yer alıyor. İKSV’nin koordinasyonunu yürüttüğü Türkiye Pavyonu, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı katkılarıyla ve T.C. Dışişleri Bakanlığı himayesinde, Schüco Türkiye ve VitrA’nın eş sponsorluğunda gerçekleştiriliyor.

Mimarlığın Arka Planına Alternatif Bir Bakış
Ölçü Olarak Mimarlık projesi, yaşadığımız iklim krizi ışığında, mimarlığın kendi işleyişine dair alternatif tartışmalar yaratmayı amaçlıyor. Proje, fiziki enstalasyonu ve sürekli güncellenen web sitesiyle, Türkiye’de inşaattan bakıma, kaynak kullanımından tedarik zincirine uzanan süreçlerin çevreyle ilişkisine odaklanıyor.

Projenin çıkış noktası ise, “Tasarımın rolünü basitçe iklim değişikliği sorununa çözüm üretmeye indirgemek yerine mimarlığı, çevrenin yeniden tahayyül edildiği bir ölçü olarak düşünebilir miyiz?” sorusu. Proje ilk olarak, mimarlığın gezegene yönelik potansiyelini, kendi gündelik iç işleyişlerine bakarak değerlendirmenin önemine vurgu yapıyor.

Adını Neyran Turan’ın Mart 2020’de İngilizce olarak yayımlanan Architecture as Measure isimli kitabından alan proje, mimari sözleşmelerin, imar kanunlarının, teknik standartların, şartnamelerin veya maden çıkarımının; tedarik zincirlerinin, inşaat montajlarının, emek gücünün, bakım-onarımın ya da teftiş teamüllerinin yalnızca mimarlığın fiziksel pratiğinde derin izler bırakmadığının, aynı zamanda mimarlık için “çevre”nin ne anlama geldiğine ilişkin değer ve varsayımlarımızı da yansıttığının altını çiziyor.

Venedik Bienali 17. Uluslararası Mimarlık Sergisi Türkiye Pavyonu’nda yer alan dört odalı Ölçü Olarak Mimarlık yerleştirmesi, Dört Diyorama adını taşıyor (Sergi amacıyla yapılmış üç boyutlu büyük tablo olarak da tanımlanabilecek diyorama, gerçek veya kurgu bir olayın, anın veya hikayenin üç boyutlu olarak modellenmesi anlamına geliyor).
Taşocağı, Lojistik, Bakım ve Onarım ve İnşaat başlıklı diyoramalardan her biri, Türkiye’de geçen kurmaca bir hikayenin belirli mizansenlerini jenerik birer mimari sahada, sıradan ayrıntılarıyla canlandırıyor. Ziyaretçiler, bir mimari modelin içindeymişçesine diyoramalar arasında gezebiliyor.

Taşocağı Diyoraması’nda, çağlar boyu kaynak çıkarıldıktan sonra terk edilen bir mermer ocağı görülüyor. Karşımızda, açık hava müzesine doğru bir manzara var ve antik zamanlara ait inşaatların çıkarım faaliyetlerine tanıklık ediyoruz. Lojistik Diyoraması, pek çok farklı türün yeni bir ülkeye doğru çıktığı muazzam göçün rotası üzerinde bulunan büyük bir depo. Burada antik eserler ve sayısız insandan-öte yerleşimci, yapacakları nihai yolculuğu bekliyor. Bakım ve Onarım Diyoraması, binaların ve insandan-öte yerleşimcilerin düzenli olarak ilgi ve bakım gördükleri bir onarım sahası. İnşaat Diyoraması ise Dünya’nın gelecekteki yerleşimcilerini barındırmaya yönelik bir rekonstrüksiyon alanı.

Ölçü Olarak Mimarlık projesinde fiziki enstalasyona, turkiyepavyonu21.iksv.org adresi üzerinden tüm dünyadan erişilebilen çevrimiçi söyleşiler, makaleler, hikayeler ve araştırma süreçleri eşlik ediyor. Projenin küratoryal ekibi ve davet edilen katılımcılar tarafından sunulan içerikler yıl boyunca düzenli aralıklarla web sitesinde yayımlanacak.

Web sitesi dört ana bölümden oluşuyor: Evrak İşleri bölümü, serginin çıkarım, bakım-onarım, lojistik ve inşaat protokollerini faaliyete döken ve normalleştiren mimari evrak bürokrasisine dair araştırma bulgularını geniş bir yelpazede, küratoryal ekip ve davetli katılımcılar tarafından derlenen içeriklerle ortaya koyuyor. Kesitler bölümü, çizimler ve hikaye anlatımı yoluyla enstalasyon bünyesindeki bazı içerikleri yeniden sahneleyerek Türkiye’de seçili bir dizi sahada ortaya çıkan çevresel şaibelere odaklanıyor. Söyleşiler ve Makaleler bölümleri ise serginin temalarıyla bağlantılı davetli katkılara yer veriyor.

Neyran Turan’ın küratörlüğünü üstlendiği Ölçü Olarak Mimarlık projesinde E. Ece Emanetoğlu, Melis Uğurlu, Betsy Clifton ve Samet Mor küratör yardımcısı olarak görev alıyor. Serginin editoryal asistanı ise Ian Erickson. Sergi tasarımını NEMESTUDIO, görsel kimlik ve grafik tasarımını ise Paleworks (Yağmur Ruzgar & Ozan Akkoyun) üstleniyor.

Venedik Bienali 17. Uluslararası Mimarlık Sergisi Hakkında
Venedik Bienali 17. Uluslararası Mimarlık Sergisi, 22 Mayıs-21 Kasım 2021 tarihleri arasında Birlikte Nasıl Yaşayacağız? (How Will We Live Together?) başlığı altında düzenlenecek. Bienalde küratörlüğünü Hashim Sarkis’in üstlendiği ana serginin yanı sıra Arsenale ve Giardini’de, Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 62 ülkenin sergileri yer alacak.
Lübnanlı mimar ve yazar Hashim Sarkis, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nün (MIT) Mimarlık ve Planlama Fakültesi’nin başında bulunuyor. Kendi adını taşıyan bir ofisi bulunan Sarkis, uzun yıllar Harvard Üniversitesi Yüksek Tasarım Okulu’nun (GSD) kadrosundaydı.

Venedik Bienali Türkiye Pavyonu Hakkında
Koordinasyonunu İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV)’nin yürüttüğü Venedik Mimarlık Bienali Türkiye Pavyonu, Schüco Türkiye ve VitrA’nın eş sponsorluğunda, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığının katkılarıyla ve T.C. Dışişleri Bakanlığının himayesinde gerçekleştiriliyor.

İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın girişimi ve 21 destekçinin katkılarıyla Türkiye, 2014 yılından itibaren Venedik Bienali’nde uzun süreli bir mekâna sahip oldu. Arsenale’de 2014-2034 yılları arasında tahsis edilen bu mekan sayesinde Türkiye Pavyonu, 2014 yılında ilk kez Venedik Bienali Uluslararası Mimarlık Sergisi’nde de yer aldı.

7 Haziran-23 Kasım 2014 tarihleri arasında gerçekleştirilen Venedik Bienali 14. Uluslararası Mimarlık Sergisi’nde Türkiye Pavyonu’nda küratör Murat Tabanlıoğlu ve proje koordinatörü Pelin Derviş’in, sergi ekibinde yer alan Ali Taptık, Alper Derinboğaz, Candaş Şişman, Metehan Özcan ve Serkan Taycan’la beraber hazırladığı Places of Memory (Hafıza Mekanları) başlıklı proje yer almıştı. 28 Mayıs-27 Kasım 2016 tarihleri arasında düzenlenen Venedik Bienali 15. Uluslararası Mimarlık Sergisi Türkiye Pavyonu’nda ise Feride Çiçekoğlu, Mehmet V. Kütükçüoğlu ve Ertuğ Uçar’ın küratörlüğünde Darzanà projesi sergilendi. 26 Mayıs-25 Kasım 2018 tarihleri arasında gerçekleştirilen Venedik Bienali 16. Uluslararası Mimarlık Sergisi’nin Türkiye Pavyonu’nda yer alan Vardiya’nın küratörlüğünü ise Kerem Piker üstlendi. Cansu Cürgen, Yelta Köm, Nizam Onur Sönmez, Yağız Söylev ve Erdem Tüzün’ün küratör yardımcısı olarak yer aldığı Vardiya, geniş katılımlı bir buluşma, karşılaşma ve mimari üretim alanı sundu.