Uygur Mimarlık imzası taşıyan Akşemsettin İlkokulu projesinde, kütle ilişkilerinin stratejik bir şekilde yorumlaması ile yapı, dengeli bir kompozisyon içinde çözümlenmiş ve tanımsız hiçbir alan bırakılmayarak arsa verimli bir şekilde değerlendirilmiş.

Akşemsettin İlkokulu “İstanbul da 45 Kamu Yapısı” adı altında Uygur Mimarlık tarafından tasarlanan paket proje kapsamındaki okullardan sadece biri. İSMEP (İstanbul’un Sismik Riskten Arındırılması ve Acil Durum Projesi) kapsamında İstanbul’da yıkılıp yeniden yapılmasına karar verilen okullar, kapasiteleri artırılarak aynı arsada, kendi bağlamına ait bir biçimde tasarlanıyor.

Hala büyümekte ve nüfusu artmakta olan, yoğun gecekondu bölgelerinin toplu konut projeleri ile dönüştürüldüğü Küçükcekmece’de bulunan Akşemsettin İlkokulu’nun mimari ve sosyal öneminin yeniden yapılandırılması mimarlarca kıymetli bulunmuş. Hızlı gelişen plansız yapılaşmanın yanında nitelikli ve “yeni” yapı imgesini bir eğitim kurumu için çağdaş ve Cumhuriyet Türkiye’sine yakışan bir şekilde tasarlamak önemli bir mimari vurgu olarak kabul edilmiş.

Akşemsettin İlkokulu’nun yıkılan yapısı, 1400 öğrenci kapasitesi ile toplam 35 (otuz-beş) derslik ve 2 (iki) anaokulu oyun odası ile toplam 3.497 metrekarelik sıkışık bir alanda deprem riski yüksek bir binada eğitim-öğretime 2018 senesine kadar devam ediyordu. Yıkımına karar verilen okul, Uygur Mimarlık tarafından eğitim yapısının eksikliklerinin giderilip, artan populasyonla beraber artan ihtiyaçlarını karşılayarak, mekansal kalitenin artırılmasını ve çağdaşlaştırılmasını amaç ediniyor.  İstenen programın artması, arsanın kütle – açık alan oranını sayısal olarak değiştirmesine rağmen, kütle ilişkilerinin stratejik bir şekilde yorumlaması ile yapı, dengeli bir kompozisyon içinde çözümlenmiş ve tanımsız hiçbir alan bırakılmayarak arsa verimli bir şekilde değerlendirilmiş. Ortak ve sosyal mekanlar, arsa kot farklarına yayılıyor ve yerleştirildikleri ortogonal birimlerin dengeli bir araya getirilişleriyle bir baza oluşturuyor, bu baza içerde bir avluyu kurguluyor. Alt-zemin kat ve zemin kat sosyal etkileşim ağlarının ağırlık merkezi bu avlu yörüngesinde çözünerek, okulun kalbi olarak çözümlenmiş. Derslik birimleri ve birbirini tekrar edebilen program ihtiyaclarının bir araya toplandığı, toparlayıcı bir disk, bazanın üstüne süperpoze edilmiş. Bu parçalı kütle kompozisyonunda ortaya çıkan ara mekanlar sosyal çakışım, sıkışma ve boşalma alanları olarak kendi tanımını bulmuş. Yatay ve dikey dolaşım alanları tanımlı ortak alanlar ile birbirlerine akar nitelikte.

ISMEP kapsamında, depreme dayanıklık sebebiyle yıkılıp yeniden yapılmasına karar verilen okullar yapım sürecinde başka okullara gittiği için, bu yeni okullar hem ekonomik hem de hızlı bir şekilde yapılmak durumunda. Buna çözüm olarak Uygur Mimarlık malzemeler ve detaylar kütüphanesi oluşturarak stratejik bir yöntem oluşturmuş. Her okul ve arsa için yerine özgün tasarımlar yapılırken, bu kütüphaneyi “alfabe” olarak yorumlayan mimarlar her arsa için başka cümleler kurmuş. Akşemsettin İlkokulu özelinde, tuğla ve brüt beton öne çıkıyor; ancak disk kütlesi cephesi, modern dönem brüt yapılarında kullanılan dokulu beton ile özelleşiyor.

Sosyal alanları, ortak alanları, laboratuvarları, spor alanları, çok amacları salonları vb. ile beraber , arsanın optimum kullanımı sonucu toplam 11.669 m2 inşaat alanı ile yıkılan yapının kapalı kullanım alanı 2.5 katına çıkmış. Öğrenci kapasitesi değişmeyen okulda 37 olan derslik sayısı, müzik odaları, destek eğitim odaları, laboratuarlar, resim atölyeleri ve 2’den 5‘e çıkan anaokulu oyun odaları ile ile toplam 56’ya yükselmiş.