Yapı Tasarım Yarışması 2021: “Kentsel Alanda Yenilikçi Yaklaşımlar”
ÇEİS tarafından, 2021 yılında “Kentsel Alanda Yenilikçi Yaklaşımlar” teması ile düzenlenecek olan Yapı Tasarım Yarışması, “neredeyse tüm yapılı çevreyi kuran çimentonun sınırlarını, imkanlarını ne kadar tanıyıp kullandığımız” sorusunu merkezine alarak katılımcılardan kentin geçiş noktalarındaki tanımsız, atıl veya kullanım karakteri tam oluşmamış yapıları ve yakın çevrelerini yeniden düşünmelerini, iyileştirmelerini, işlevlendirmelerini istiyor.
İki yılda bir farklı bir temayla düzenlenen Yapı Tasarım Yarışması’nın 2021 yılı teması “Kentsel Alanda Yenilikçi Yaklaşımlar” olarak belirlendi.
Çimento, beton ve farklı katkılarla elde edilen türevleri 150 yılı aşkın bir süredir yalnız Türkiye’de değil, dünyada da yapı üretiminde merkezde yer alarak en çok kullanılan malzeme topluluğunu oluşturuyor. Betonun çelikle birleştiğinde artan gücünün sağladığı sağlamlık potansiyelinin yanında, malzemenin kolay şekil alması, kolay ulaşılabilirliği, kolay işlenebilirliği, görece ekonomikliği, dünya savaşları sonrası başlayan ve sürekli artan bir ivmeyle günümüze kadar büyüyerek gelen kentlerin oluşmasında etkili oldu, oluyor.
Ancak hızın getirdiği negatif etkiler de oldu. Örneğin malzeme kentleşme ile o kadar bir arada ve hızla yaygınlaştı ki yaşadığımız ortamlardan hoşnutsuzluğumuzu dahi neredeyse tamamen onunla özdeşleştirdik. Hız aynı zamanda malzemenin yenilikçi kullanımları önünde de bir bariyer oluşturdu. Bugün bile halen, bu becerikli yapı malzemesinin sınırlarını, imkanlarını, yeni araştırmalarla farkına varılan üretim/uygulama hallerini, konvansiyonel üretim / kalıplama / karışım metotlarının ötesindeki denemeleri yeterince bilmiyor, yapılı çevrede çokça kullanmıyoruz. Ulaşılabilir, esnek, kolayca sağlamlaşabilme becerisinin avantajlarını, “alternatif” olanı üretmek amacı ve bakış açısıyla değerlendiremiyoruz. Heinz Isler’in kabukları, Robert Maillart’ın, Eduardo Torroja’nın, Pier Luigi Nervi’nin, Alvaro Siza’nın, Carlo Scarpa’nın betonarme ile yapılmış harika strüktürleri, bazıları neredeyse yüzyıl önce yapılmış olsa bile, bugün için halen ilham verici olmaya devam ediyor. Bu yapılardaki inceliği, kalıp cesaretini, benzersiz karışımları bulmak konusundaki isteği, malzeme ile oynarken cesaretlerini ve “yeni”ye duyulan heyecanın açığa çıkarabildiklerini hatırlamalıyız.
İçinden geçtiğimiz pandemi süreci, yaşadığımız ve yaşamaktan korktuğumuz depremler bir süredir insanlığın gündeminde olan doğa, sağlıklı yaşam, kentlerde yaşanabilirlik gibi kavramlar üzerine düşünmeyi, fikir geliştirmeyi, tavır alma zorunluluğunu acilleştirdi. Bu zorlu ve zorunlu hal, aynı zamanda yalnız betonarme için değil, yapı endüstrisinde kullandığımız tüm malzemeler için unutulanı hatırlama, teknolojinin eklediklerini fark etme / geliştirme, farklı kullanım senaryolarını keşfetme ve “yenilik için” bir potansiyel de taşıyor.
ÇEİS’in öncülüğünde ikincisi açılan Yapı Tasarım Yarışması, bu çok ihtiyacını duyduğumuz malzemenin sınırlarını genişletme, yeni üretim/uygulama şekilleri üzerine düşünme, malzemenin “alternatif” hallerini ve bu hallerin kamusal hayatta yapabilecekleri üzerine betonarme aracılığında ele alacak bir olanak sağlamayı amaçlıyor. Betonun doğasında taşıdığı poetik ve tektonik ikiliğinin yarattığı potansiyellerin, prekast ve kalıp, beton ve esneklik/değişebilirlik gibi birbirine zıt gibi algılanan hallerin birlikteliğinin tartışılmasını hedefliyor.
2021 yılında yarışmacılardan, kentin geçiş noktalarında karşımıza çıkan tanımsız, atıl veya kullanım karakteri tam oluşmamış yapıları (köprü altı, durak, üst geçit, alt geçit, metro girişi, trafo gibi) ve yakın çevrelerini yeniden düşünmeleri, iyileştirmeleri, işlevlendirmelerini istiyoruz. Bu yapıların, müşterek alanlar yaratmadaki konforunu yükseltecek, bekleme, buluşma, nefes alma gibi eylemlere imkan veren mekanlar olarak ele alınmalarını; önerinin yeni bir işlev öngörmesi, mevcut işlevleri iyileştirmesi veya bu işlevleri çeşitlendirmesini bekliyoruz. Seçilen yerin, malzemenin yenilikçi kullanımları ile daha iyiye dönüşümü yönünde fikir üretilirken, betonun/betonarmenin konvansiyonel kullanımlarına alternatif hallerini gösterecek tasarımlar elde etmeyi amaçlıyoruz.
Yarışma kapsamında katılımcılar; kent içinde atıl kalmış veya kullanım karakteri oluşmamış belirli yapılar seçmeli, bu yapılar için bulundukları yerin mekansal kalitesini artıracak, kentsel çevre içinde kimlik kazandıracak, buluş içeren çözümler aramalılar. Yere ve çevreye saygılı bir yaklaşımla yere ait bilgiyi bulur ve geliştirirken beton/betonarme malzeme teknolojisine yenilikçi bakışlar önermeliler. Tasarımlarını mevcut yapıya ek olarak düşünülebilecekleri gibi, mevcut “yer”e yeni bir yapı/kurgu da önerebilirler. Teslim edecekleri paftalarda, yer ve çevresine ait analizlerini sunmalı, yerin proje öncesi ve sonrasına ait hallerini aynı açıdan aktarmalı, malzemenin kullanımına dair önerdikleri çözümleri açıklamalılar.
Fikrin geliştirilmesi bağlamında üretilen çözümün birden çok noktaya uygulama yapılarak uyarlanabilirliğin tartışılması; ortaya çıkan mekanların açık-kapalı alan kullanımlarının ilişkisi, kriz anlarında dönüşebilme ve gelecekte yeni kullanımlara adapte edilebilme gibi yönlerden ele alınması; malzemenin rolü, kullanılma hali, hazırlanma ve uygulanma prosedürleri ve bu süreçlerdeki teknolojik ve tektonik performans beklentilerinin açıklanması da değerlendirme için önem taşır. Malzemenin üretim yöntemleri çevre dostu kullanımların ele alınması, önerilecek tasarımların yaşam döngüsünün, ihtiyaca göre dönüşebilme potansiyellerinin düşünülmesi gibi başlıklar da diğer önemli tasarım değerlendirme ölçütleri arasındadır.
Detaylı bilgi ve şartname için tıklayınız.
Yarışma Takvimi
Soru sormak için son gün: 14 Mart 2021
Cevapların internet sitesinde yayınlanması: 22 Mart 2021
Projelerin teslim sisteminin açılması: 22 Mart 2021
Projelerin son teslim tarihi: 17 Mayıs 2021
Kazananların duyurulması: 21 Haziran 2021
Jüri
Ahmet Tercan, Prof. Dr. (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Norm Architects)
Dürrin Süer, Dr. Mimar (M artı D Mimarlık)
Nurbin Paker, Mimar, Doç. Dr. (İstanbul Teknik Üniversitesi)
Oğuz Cem Çelik, Prof. Dr. (İstanbul Teknik Üniversitesi)
Tomris Akın, Dr. Öğr. Üyesi (MEF Üniversitesi)
Ödüller
Profesyonel Kategori
Birincilik Ödülü: 75.000 TL
İkincilik Ödülü: 45.000 TL
Üçüncülük Ödülü: 25.000 TL
Mansiyon Ödülleri: 15.000 TL x 4 adet
Öğrenci Kategorisi
Birincilik Ödülü: 25.000 TL
İkincilik Ödülü: 20.000 TL
Üçüncülük Ödülü: 15.000 TL
Mansiyon Ödülleri: 7.500 TL x 4 adet
