Hindistan’da bulunan Saraswati Vidyalaya okulunun sel felaketi ardından dirençlilik kazanması için unTAG tarafından geliştirilen “Sel Dirençliliğini Yeniden İnşa Etmek” projesi, yerel halk ile birlikte, yerel malzemeler ve inşa teknikleriyle iklime ve çevreye duyarlı bir şekilde gerçekleştirilmiş.

Saraswati Vidyalaya, Tansa Nehri kıyısında yer alan, son derece ekonomik bir kırsal devlet okulu. Maharashtra’nın Palghar bölgesindeki Kelthan adlı kabile köyünde, 8. ve 10. sınıflar arasında öğrenim gören 180 öğrenciye eğitim veriliyor. Doğanın sert etkilerine maruz kalan okulun, 2019’daki sel felaketinde kısmen sular altında kalmasıyla altyapısında onarılamaz hasarlar meydana gelmiş ve öğrenciler ile öğretmenler için binayı kullanmaya devam etmek tehlikeli bir durum olmaya başlamış.
“Dayanıklılığı Yeniden İnşa Etme” süreci 2020 yılında başlamış. Mimarlar ve yerel bir STK, okul öğretmenleri ve öğrencilerle katılımcı bir süreç yürüterek müdahalede bulunmaya karar vermişler. Eğitim sürecinin kesintiye uğramaması ve aynı anda fon toplanabilmesi için okulun iki aşamada inşa edilmesi planlanmış.

Bölgesel iklime ve bağlama büyük bir duyarlılıkla tasarlanan yeni okul, pasif enerji stratejileri bulunduruyor. Bir dönümlük alanın kuzeydoğu köşesine konumlandırılan yapı, oyun alanını en verimli şekilde kullanmayı sağlıyor. Okul, sel sularına en az direnç gösterecek şekilde, yükseklik üzerine (stilts) kurulmuş. Birinci kat, iyi aydınlatılmış, çapraz havalandırmalı çatı sistemine sahip üç sınıfın yanı sıra, öğretmenler odası, kız öğrenci tuvaletleri ve lavabolarını barındırıyor. Bu sınıflar, Mandakini tepesi ve yemyeşil pirinç tarlalarına bakarak öğrencilere görsel bir keyif sunuyor. Öğle yemeklerinin servis edildiği topluluk mutfağı ise zemin katta yer alıyor. Yükseltilmiş zemin kat, okul aktiviteleri, topluluk toplantıları, sağlık kampları ve bilinçlendirme etkinlikleri için çok işlevli bir sosyal alan olarak düşünülmüş.

Yerel olarak temin edilen malzemeler, inanılmaz derecede düşük bir inşaat maliyeti olan 1200 Rs/m² (13,5 $/m²) ile uygulanmış, böylece çevresel ayak izi en aza indirilmiş. Beton bir çerçeveye sahip olan bu sürdürülebilir okul, yerel olarak üretilen pişirilmiş kırmızı tuğlalarla inşa edilmiş ve “Rat-trap bond” tekniği kullanılarak döşenmiş. Bu teknik, tuğla miktarını azaltırken ısı yalıtımı sağlıyor. Stratejik konumlandırılmış delikli tuğlalar, hem doğal hava akışını sağlayarak serinletici etki yaratıyor hem de görsel filtre görevi görüyor. Zemin katta kullanılan dolgu döşeme (filler-slab) tekniği, el yapımı kil disklerin tavan desenine entegre edilmesiyle beton kullanımını azaltırken geleneksel bir estetik katıyor. Geri dönüştürülmüş Hint taşları, yerel satıcılardan ücretsiz olarak temin edilerek zemin kaplamasında kullanılmış ve bu desen Tansa Nehri’nin kıvrımlı hareketinden esinlenerek oluşturulmuş. İzoleli panel çatılar, sınıfların yıl boyunca termal olarak konforlu kalmasını sağlıyor. Çatıya monte edilen güneş panelleri, okulu kendi kendine yeten ve net-sıfır enerji tüketen bir yapı haline getirmiş.

Biyofilik bir arayüz olarak tasarlanan okulun cephesinde, öğrencilerin bakımını üstlendiği yeşil saksılar önemli bir tasarım öğesi olarak öne çıkıyor. Çevredeki açık alanın bir bölümü, öğrencilerin öğle yemeklerinde tüketmek üzere mevsimlik sebzeler yetiştirmesi için ayrılmış. Çiftçi olan ebeveynler, öğrencilerle birlikte shramdaan (gönüllü emek) yoluyla inşa sürecine katkıda bulunmuş, mimarların verdiği alternatif yapı teknikleri eğitimleri sayesinde yerel halkın inşa becerileri artırılmış.

Saraswati Vidyalaya, kırsal okulların nasıl duyarlı, ekonomik ve estetik bir şekilde yeniden inşa edilebileceğinin örnek bir modeli haline geliyor. Birinci aşama, eğitim alma hakkını kullanmak isteyen dezavantajlı kabile ailelerini teşvik ederek öğrenci kabul sayısını artırmış ve büyük bir sosyal etki yaratmış; yerel halkın, yerel yöntemlerle ve yerel kaynaklarla güçlendirilmesini amaçlayan bir girişim ortaya çıkmış.