BORD Architectural Studio tarafından tasarlanan Sauska Tokaj Şaraphanesi, UNESCO koruması altındaki Tokaj-Hegyalja bağlarının peyzajına hafifçe süzülerek yerleşen, yüzen kütleleriyle bölgenin şarap üretim mirasını çağdaş bir yorumla yeniden tanımlıyor.

Macaristan’ın UNESCO koruması altındaki Tokaj-Hegyalja şarap bölgesinde konumlanan Sauska Tokaj Şaraphanesi, çevresiyle uyum içinde var oluyor. Zarif ve hafif görünen kütlesi bağların üzerinde süzülüyormuş gibi algılanıyor; peyzajı tamamlıyor ve aynı zamanda güçlü bir görsel etki yaratıyor. Yapı, yalnızca mimari bir değer taşımakla kalmıyor, bölgenin turizm ve şarap üretimindeki prestijini de güçlendiriyor. Volkanik toprak yapısı ve karasal iklimiyle Tokaj, Macar fetihlerinden önce dahi yüzyıllar boyunca bağcılık için elverişli koşullar sunmuş. Vadilerde köyler kurulmuş, şarap üretimi ise volkanik tüf kayalara oyulmuş mahzenlerde gerçekleşmiş. Bölge, nesiller boyunca “aszú” adı verilen ve Tokaj’ın simgesi haline gelmiş meşe fıçılarda yıllandırılan tatlı şaraplarıyla tanınmış. Sosyalist dönemde kitlesel üretim el işçiliğinin ve yeniliğin önüne geçmiş. Ancak siyasi dönüşümün ardından, özellikle 2000’lerden itibaren modern şaraphaneler ve gelişen turizm sahnesiyle bölge yeniden canlanmış, altyapı gelişimi ise hala devam eden bir süreç olmuş.

Sauska Tokaj Şaraphanesi, Tokaj şaraplarının canlılığını, çeşitliliğini ve karmaşıklığını dünyayla paylaşmayı amaçlıyor. Tasarım sürecinin temel zorluğu, modern ve dikkat çekici, özellikle taze beyaz şaraplar ve köpüklü şaraplara odaklanan bir şaraphane yaratmak olmuş. Yapı, aynı zamanda gastronomi ve misafir ağırlama işlevlerini de barındıracak şekilde tasarlanmış; böylece ziyaretçilere hitap eden bir destinasyon niteliği kazanmış.

Padi Tepesi’nin güney yamaçlarında konumlanan şaraphane, birbirini kesen, 36 metre genişliğinde iki mercek biçimli kütleyle tanımlanıyor. Bu yükseltilmiş yapılar ziyaretçilere açıkken, sabit sıcaklık gerektiren işlevler (fermantasyon ve depolama) yer altına alınmış. Mahzen katındaki dramatik dairesel fermantasyon salonlarında paslanmaz çelik tanklar, ortadaki ahşap fıçı yıllandırma alanının etrafında dairesel düzende yerleşiyor. Üstte ise restoran ve bar, ince çelik kolonların taşıdığı yüzen kütlelerde konumlanıyor. Güneş ışığının kütlelerin alt yüzeyinde kayışı, yapının havada süzülme etkisini daha da artırıyor.

Giriş, eğimli araziye entegre edilerek kütlenin heykelsi etkisinin kesintisiz biçimde algılanması sağlanmış. Otoparktan başlayan geniş yürüyüş yolu, bölgenin değerli bağlarına panoramik bakışlar sunuyor. Ziyaretçiler önce içten bir geçiş mekanına, ardından lobiye giriyor. Buradan, gün ışığı alan bir koridorla ana ziyaretçi alanlarına ve panoramik terasa ulaşılıyor. Restoran ve barın yüksek, kavisli tavanları manzaraya yönelerek görüş hattını dışarı taşıyor. Terasa çıkıldığında ise bağların ve manzaranın genişliği güçlü bir duyusal etki yaratıyor.

Ziyaretçi alanlarının iç mekanları, Tihany Design tarafından bölgenin şarap üretim geleneklerinden esinle tasarlanmış. Doğal ahşap yüzeyler, yerel kireçtaşı kaplamalar ve çelik detaylar, zarif ama davetkar bir atmosfer sunuyor. Malzeme paleti bağların özünü yansıtıyor: Zamansız, doğal ve rafine. Şaraphanenin operasyonel alanları  (presleme, şişeleme, etiketleme) dikdörtgen bir düzenle kurgulanmış ve fermantasyon mekanlarıyla bağlantılı olarak düzenlenmiş. Üzümlerin geldiği ve şarapların gönderildiği tünel, yapının uzun ekseni boyunca uzanıyor; aynı zamanda mekanik donanımları barındırıyor. Mahzenin soğuk, metalik estetiği, yukarıdaki sıcak tonlarla tasarlanmış canlı ziyaretçi mekanlarıyla güçlü bir karşıtlık kuruyor.

Sauska Tokaj Şaraphanesi, yalnızca şarap üretim mekanı değil; aynı zamanda bölgenin zengin mirasını kutlayan ve modernliği benimseyen mimari bir simge. Yenilikçi tasarımı gelenekle buluşturarak Tokaj’ın evrensel şarap kültürüne canlı bir katkı sunuyor.