Salacak Kentsel Tasarım Yarışması

Salacak Kentsel Tasarım Yarışması, yarışmaya konu olan alanın tasarım potansiyellerinin değerlendirilmesini, bu değerlendirme ile ekonomik, özgün ve nitelikli tasarım yaklaşımlarının, günümüz mimarisine ışık tutabilecek işlevsel ve yenilikçi çözümlerin öne çıkarılmasını ve kentsel peyzaja çağdaş bir bakış sunan proje ve müelliflerin saptanmasını hedefliyor.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenen Salacak Kentsel Tasarım Yarışması, İstanbul ili Üsküdar ilçesi Aziz Mahmut Hüdayi, Salacak ve Selimiye mahalleleri içinde bulunan yarışma alanına yönelik, kentsel bütünün bir parçası olarak ele alınırken uzun erimli senaryolara ve vizyona sahip olan; alanın sorunlarını çözmeye, potansiyellerini değerlendirmeye yönelirken yerine, yakın çevresine ve kent bütününe katkı veren, değer katan; yarışma alanının, çeperindeki ve yakın arka planındaki önemli kentsel odaklarla ilişkilerine dair öneriler ve entegrasyon stratejileri geliştiren; alanın taşıt hareketine koşullu mevcut durumundan yayayı merkeze alan yeni bir duruma evrilebilmesi için kararlı ulaşım ve peyzaj düzenlemeleri geliştiren; sürdürülebilirlik/yaşanılabilirlik kavramları kapsamında yeniye ve güncele atıf yapan, özgün, ilkesi olan ve uygulamaya dönük yöntem veya model(ler) ortaya koyan, öneriler ve stratejiler içeren tasarımları bekliyor.

İstanbul kentsel peyzajının özel ve özgün bir parçası olan Salacak kıyısı, yakın çevresindeki odaklarla birlikte Anadolu yakasının önemli bir ulaşım, hizmet ve dinlenme merkezi. Bugünün Salacak kıyısı;
• Geri sahasında bulunan -ve dar bir dolgu alanı ile kıyı bandından ayrılan- falezler ve set üstündeki konut dokusu;
•Üsküdar ve Kadıköy Meydanları’nın da dahil olduğu etkilenme alanı;
•Marmaray, Haydarpaşa Tren Garı, Harem Otogarı, arabalı vapur iskelesi, şehir hatları iskeleleri, karayolu aksı ve Avrasya Tüneli’ni içeren kentsel ulaşım sistemi;
•İstanbul’un kentsel peyzajı (İstanbul Boğazı ve Tarihi Yarımada)
•İstanbul’un ekolojik bütünselliği,
içinde düşünülmesi gereken, ancak aynı parametreler bağlamında sorunlar yaşayan bir konumda yer alıyor. Yanı sıra, Harem Otogarı’nın yakın gelecekte buradan taşınacak olması, Kadıköy-Üsküdar arasında planlanan “Nostaljik Tramvay” hattı, Tarihi Yarımada’yı su yolu üzerinden Harem’e bağlayan ulaşım sistemi (arabalı vapur), deniz ulaşımı ile iskelelerin yeniden değerlendirilmesi gereği ve Avrasya Tüneli’nin açılmasıyla Tarihi Yarımada – Üsküdar arasındaki mesafenin kısalması, alanda yapısal değişikliklere yol açabilecek diğer kentsel dinamikler olarak kabul edilmeli.

Yarışma alanı; Harem Otogarı’nı da içine alarak Üsküdar Meydanı’na kadar uzanan kıyı parçası üzerinde, kıyı boyunca arka planda bulunan falezleri, bu falezlerin yüzeylerindeki yeşil alanları ve set üstü bağlantı yollarını içeren alan. Ayrıca set üstündeki konutlara ait bahçeler hariç, kıyıya paralel falez üstü yaya yolları da yarışma alanına dahil.

Yarışmacıların önerilerini geliştirirken alan ve alanın yakın çevresiyle ilgili aşağıdaki başlıkları ve bu başlıkların sahip olduğu sorunları dikkate almaları, bunlarla ilgili stratejiler geliştirmeleri bekleniyor.

Harem Otogarı
Harem Otogarı, yıllar boyunca Anadolu’dan ilk kez İstanbul’a gelen geniş kitleler için kente bir giriş, Türkiye’nin en büyük metropolü ile bir tanışma noktası oldu. Haydarpaşa Tren Garı ile birlikte Anadolu’nun İstanbul’a açılan iki önemli kapısından biri, kentin sosyal yaşamında ve göç tarihinde yeri olan önemli bir hafıza mekanı. Bu yönüyle, yarışmacılardan yakın gelecekte bu konumdan taşınması planlanan bu mekanın kültürel açıdan izlerini ve bir hafıza / anı noktası olma özelliğini korumak ve kentliye yeniden sunmak için öneriler geliştirmeleri bekleniyor. Bu anlamda yarışmacılar göç hafızasını canlı tutmak için yeni açık / kapalı alan düzenlemeleri yapabilecekleri gibi, mevcut otogar yapısını kısmen veya tamamen dönüştürmek için öneriler geliştirebilirler.

Kız Kulesi
Kız Kulesi, İstanbul Boğazı’nın girişinde, sessiz ve zarif mimarisi ile Salacak kıyı peyzajının tarihi ve kültürel bir parçası, bölgenin İstanbul’a malolmuş sembolik bir değeri. Kız Kulesi yakın tarihte, çok nitelikli olmayan bir restorasyona tabi tutuldu ve nihayetinde sıradan bir turistik
odak haline dönüştürüldü. Yarışmacılardan Kız Kulesi’nin mitolojik geçmişini Salacak kıyı sürekliliği içinde yeniden değerlendirerek, hem adanın ve kulenin kıyı ile kuracağı görsel ilişkiye, hem karadan erişim stratejisine, hem de kültürel yönetim stratejisine dair öneriler getirmeleri
bekleniyor.

Balıkçı Barınağı
Balıkçı barınağı Salacak kıyısının yerel bir değeri. Özellikle sabah erken saatlerde buradan denize açılan balıkçı teknelerinin oluşturduğu imge, kentli açısından önemli. Kooperatif tarafından kullanılan ve kıyı çevresinde yaşayanların günlük balık ihtiyacını karşılayan bu alan, teknelerin bakımı için çekek alanlarını da içeren bir mendirekle korunuyor. Yarışmacılardan mendireği ve işlevlerini korumaları, mevcut kapalı alanı daha fazla büyütmeden fiziksel çevrede iyileştirmeler
önermeleri bekleniyor.

Ticari Birimler
Üsküdar – Harem arasında kıyının ardındaki alanda, yeşil alanların üzerinde ve falezlere yaslanmış biçimde tamamı yeme – içme hizmeti veren çeşitli ticari işletmeler bulunuyor. Yarışmacılardan kamusal alanlar üzerinde bulunan bu tesislerin kendi fiziksel standartları ve kamu yararı açısından değerlendirilerek yerel yönetim için gelecekte yol gösterici düzenleyici stratejiler geliştirmeleri bekleniyor. Ayrıca sahil yolu boyunca her gün gündelik olarak gelişen mobilize kayıt dışı ticaretin
ve beraberinde oluşan ses ve görüntü kirliliğinin ortadan kaldırılması önemli.

Falezler
Yarışmacılardan önerilerinde bu kıyıyı kentsel ve tarihi arka plana ek olarak, yerel tektonik özgünlükleriyle de irdelemeleri bekleniyor. Yarışmacılar boğaz hattı boyunca başka noktalarda da gözlemlenebilen karakteristik falez tipi kıyının fiziksel (set üstü kıyıya paralel ve dik sokaklarla ilişkiler, falez boyunca kıyıya inen merdiven bağlantıları, vs.), görsel (bakı noktaları, teraslar, denizden siluet, vs.) ve üzerinde barındırdığı ekosisteme (flora ve fauna) dair potansiyellerini değerlendirmeli, bu potansiyelleri açığa çıkaracak gerçekçi ve yenilikçi öneriler getirmeli. Kıyı promenadı üst kotu ile deniz yüzeyi arasındaki seviye farkının sağlayacağı olanaklar, nitelikli bir kamusal alan tasarımı ve buna bağlı özgün bir kıyı deneyimi yaratmak için kullanılmalı.

Peyzaj
Yarışmacılardan tasarım alanını, boğaz ekosistemi ve içerdiği biyoçeşitlilik açısından önemseyerek korumaları, yeni önerilerle zenginleştirip sürdürülebilir peyzaj stratejileri geliştirmeleri bekleniyor. Önerilecek yeni bitki türlerinin seçiminde küresel iklim değişikliğinin etkileri ve karbon çevrim hassasiyetleri dikkate alınmalı.

Ulaşım
Yarışma alanında ve/veya çeperlerinde yer alan kentsel odaklar arasında mevcut durumda var olan ya da gelecekte planlanan kent içi ulaşım ağlarının ve toplu taşıma modlarının yeniden ele alınarak; planlama, kamu yararı, işlevsellik, gerçekçilik ve verimlilik açılarından değerlendirilmesi, gerekirse sisteme dair çağdaş ve yenilikçi stratejik öneriler getirilmesi bu yarışmanın ana hedeflerindendir. Bununla birlikte yarışmacılardan alan genelinde yaya dolaşım hiyerarşileri, bisiklet ve koşu parkuru güzergahları, araç ve servis trafiği stratejileri ve otopark ihtiyaçlarıyla ilgili öneriler bekleniyor. Kıyıda gündelik olarak oluşan yol boyu park sorununun yaya odaklı bir bakış açısıyla irdelenmesi, uzun vadede çözümüne yönelik stratejiler geliştirilmesi önemlidir.

Yarışmaya katılacak ekipler, TMMOB Şehir Plancıları Odası’nın şehir plancısı, TMMOB Mimarlar Odası’nın mimar, TMMOB Peyzaj Mimarları Odası’nın peyzaj mimarı en az birer üyesinden oluşacak, yarışmaya katılmak isteyenler 80 TL (Seksen Türk Lirası) karşılığında yarışmaya
kayıt yaptıracak.

Detaylı bilgi ve şartname için tıklayınız.

Yarışma Takvimi
Son soru sorma tarihi: 9 Temmuz 2020, Perşembe
Yanıtların ilanı: 13 Temmuz 2020, Pazartesi
Projelerin son teslim tarihi: 1 Eylül 2020, Salı
Posta ile teslim alım için son tarih: 3 Eylül 2020, Perşembe
Jüri değerlendirmesi başlangıç tarihi: 11 Eylül 2020, Cuma
Kolokyum ve ödül töreni: 19 Eylül 2020, Cumartesi

Asli Jüri Üyeleri
Evren Başbuğ, Mimar
Can Çinici, Mimar
Ahmet Zekai Görgülü, Şehir Plancısı, Mimar
Ersen Gürsel, Mimar (Jüri Başkanı)
Ceyda Özbilen, Peyzaj Mimarı

Ödüller
Eşdeğer Ödül: 150.000 TL (3 adet)
1. Mansiyon: 50.000 TL
2. Mansiyon: 50.000 TL
3. Mansiyon: 50.000 TL
4. Mansiyon: 50.000 TL
5. Mansiyon: 50.000 TL
Satın almalar: Toplamda 100.000 TL