70’li yıllardan günümüze gelen Aktur Tatil Sitesi’nde yer alan ve ACARARCH tarafından yenilenen Özbinar Evi’nin mevcut mekansal işleyişi korunarak iç mekan-dış mekan sınırları eritilmiş ve kısıtlı alanda daha fazla mekansal deneyim sunmak hedeflenmiş.

YUNUS A. ÖZDEMİR

Özbinar Evi, inşaatı70’li yıllarda tamamlanmış olan Aktur Tatil Sitesi’nde yer almaktadır. Parkları, bisiklet yolları, alışveriş noktaları, pazar yeri ve sosyal tesisleriyle geleneksel bir kır yerleşkesi yaklaşımıyla tasarlanmış olan site, mekansal değerini korumaktadır. Başlangıçta sıcak iklim koşullarına göre tasarlanmış olan sitenin, huzurlu mahalle yaşantısıyla yıl boyu sürekli kullanımı da yıldan yıla artmıştır. Yerleşim planı ölçeğinde değerini koruyan site, yapı ölçeğinde malzemelerinin zamanla yıpranmasıyla kullanıcılar tarafından revizyona uğramıştır. Özbinar ailesi de evlerinin güçlendirilerek yenilenmesi amacıyla tadilat sürecini başlatmıştır.

Mevcut ev, “Yasemin” adıyla bilinen (salon-mutfak, avlu ve iki yatak odası bulunan) orta büyüklükteki ev tipidir. Zemin kattaki açık mutfak ve yaşam alanı, aynı kattaki yatak odasından bir avlu aracılığıyla koparılmış olup, bu avludan üst kattaki yatak odasına merdiven ile ulaşılmaktadır. Böylece avlu hem tüm mekanların organizasyonunu hem de mekanların doğal ışık ve havalandırma ihtiyacını karşılamaktadır.

Mevcut yapının mekansal işleyişi kullanışlı bulunduğundan, yenileme projesinde farklı bir mekansal organizasyona gitmekten, mekansal akışı bozacak eklentiler yapmaktan kaçınılmıştır. Mevcut odalar sıcak iklimde kullanılmak üzere tasarlandığından minimum şartlara göre boyutlandırılmıştır. Soğuk aylarda artacak olan iç mekan kullanımı düşünüldüğünde, odaların ışık ve yalıtım sorunu belirmiştir. Özellikle salon alanını artırmadan nasıl daha yaşanılır hale geleceği üzerinde durulup iç avluyla birlikte çalışabilmesinin yolları aranmıştır. Bunu sağlamak için iç avluyla salon arasındaki duvar kaldırılıp sürgü camlı bir duvar tasarlanmıştır. Böylece salon ile iç avlu arasında mekansal süreklilik oluşturularak bütüncül mekan sağlanmıştır. Bütüncül mekanın diğer parçası da mutfaktır. Bu üç mekanın birlikte çalışıyor olması mekan ekonomisi sağlamıştır. Salonun, evin girişinde bulunan teras ve bahçeyle ilişkisi de değerlendirilmiş, benzer yöntemle salonun ön cephesi de cam duvar olarak tasarlanmıştır. Bu duvarlar istendiğinde büyük ebatlarda açılabilen sürgü cam ve tamamı açılabilen güneş kırıcı lameller olarak tasarlanmıştır. Böylece salon, iç avlu ile ön bahçe arasında bir ara mekan olarak tanımlanmıştır.

Yataydaki bütünlüğü düşeyde de devam ettirebilmek hedefiyle dolaşım öğelerine vurucu bir yorum getirilmiştir. Merdiven ve üst kattaki köprünün tasarımında, evin diğer bölümlerinde bulunmayan sarı renk ve akrilik malzeme kullanılarak dikkat çekici bir etki sağlanmıştır. Bu odak kendi içindeki kararlılığıyla düşeyde mekanları birbirine bağlayarak evin farklı birimleri arasında cazibesiyle zengin mekansal deneyimler sunmuştur. Zemin kattaki salon-mutfak, yatak odası ve üst kattaki iki yatak odası arasındaki dolaşımın dış mekana çıkmadan sağlanabilmesi amacıyla üst kata çıkan merdiven, cam duvarlarla iç mekana dahil edilmiştir. Bu müdahaleyle birlikte iç avlunun doğal havalandırma etkisini korumak için zemin kattaki cam duvarlar tamamen açılır olarak düzenlenmiştir. İç mekan-dış mekan sınırlarını eriterek kısıtlı alanda daha fazla mekansal deneyim sunmayı hedefleyen projede, diğer yandan da sınırları eritilmiş mekanları bir bütün olarak tanımlamak için net, çizgisel bir saçak tasarlanmıştır.