İslam Sanatları Bienali’nde AlMusalla ödülü kazanan On Weaving projesi, Suudi Arabistan’ın kültürel mirasını çağdaş bir tasarımla harmanlayarak sürdürülebilirlik ve toplumsal bağlamı ön plana çıkaran modüler bir ibadet alanı sunuyor.

Ocak 2025’teki İslam Sanatları Bienali için başlatılan, ikonik Batı Hac Terminali’nde Müslüman toplumların mimari mirasını kutlayan yeni uluslararası mimarlık yarışması kapsamında verilen AlMusalla Ödülü ile geleceğin ibadet mekanlarının modüler, güçlendirici ve geçici olarak yeniden tasarlanması amaçlanıyor. EAST Mimarlık Stüdyosu’nun sanatçı Rayyane Tabet ve AKT II ile birlikte hazırladığı ödüllü proje, yöresel dokuma geleneklerinden esinlenen ve yerel hurma ağaçlarından elde edilen atık malzemelere dayanan bir yapıya sahip. Tasarım, açık bir orta avlu ile birliktelik ve yakınlığı ele alan, dokuma tezgahını andıran ibadet alanlarından oluşuyor. Bu uyarlanabilir yapı, bienal süresince tüm ziyaretçilerin erişimine açık olacak.

Diriyah Bienali Vakfı’nın açılış ödülü AlMusalla’yı kazanan On Weaving, tarihi ve çağdaşı uzlaştırarak İslami ibadetin kadim mimari geleneklerine yeni bir hayat veriyor. Yapı, ibadethanelerdeki avlu tipolojilerinin mirasını, Suudi Arabistan’da hurma ağaçlarının yapı malzemesi olarak kullanılması geleneğini ve Körfez bölgesine özgü eski tekstil yapım tekniklerine atıfta bulunan dokuma sanatını bir araya getiriyor.

Mekke ve Medine’ye giden hacıların giriş kapısı olan Cidde’deki Kral Abdülaziz Uluslararası Havalimanı’nın Batı Hac Terminali’nde yer alan ve ibadet alanı anlamına gelen modüler musalla tasarımı; maddiyat, zanaat, bağlamsallık ve toplumsallık konularında örnek bir çalışma niteliği taşıyor. 

Skidmore, Owings & Merrill tarafından tasarlanan Hac Terminali’nin çatısındaki geniş yarı konik havalandırma delikleri ile aynı ölçekte olmayan musallanın büyük, modüler hurma yapısı Suudi Arabistan’ın kültürüne ve iklimine saygı duruşunda bulunuyor. Bölgenin en yaygın doğal kaynaklarından biri olan hurma ağacının atık kısımları burada bol miktarda kullanılarak gerçek anlamda karbon-negatif bir yapı oluşturuyor. 

Bölgesel zanaat ve dokuma geleneğinden esinlenen yapının açık orta avlusu ve dokuma benzeri ibadet mekanları bir dokuma tezgahını çağrıştırırken cepheleri palmiye yaprakları ve liflerini bir araya getiriyor. Yarı saydam cephelerdeki boşluklar ışığı iletiyor ve dağıtıyor. 

Binlerce yıldır yerel halk tarafından gölgelik olarak kullanılan palmiye ağaçlarının düzeninden esinlenen bir peyzaj ızgarası içinde yer alan musalla, çöl ortamıyla diyalog içinde.

Bu diyaloglar cömert, ortak orta avluda devam ederken daha kapalı olan ibadet alanları meditatif bir atmosfer yaratıyor. Modüler ve çok işlevli olan, sökülüp yeniden monte edilebilen musalla, bienalden sonra Cidde’de ve ötesinde bir yaşama sahip olacak.