İkiartıbir Mimarlık tarafından tasarlanan Mezitli Belediyesi Yeni Hizmet Binası, iklimsel verilere bağlı olarak iç ve dış mekân sürekliliğini var ediyor ve açık/yarı açık/kapalı mekân sistematiğinin izlerini belirginleştirecek biçimde yatayda ve düşeyde boşluklar/kullanım alanları barındırıyor.

Mersin’e bağlı 13 ilçeden biri olan Mezitli, kentin nüfus olarak en büyük beşinci ilçesidir. Toroslar, Yenişehir ve Erdemli ilçelerine komşu olan Mezitli, Akdeniz’e ulaşan sınırıyla, kıyı ile güçlü fiziksel ve yaşamsal ilişkiler kurabilmektedir. Bu ilişkilere bağlı olarak yapılı çevrenin konut alanları ve sosyal-kültürel mekânlar üzerinden hızla gelişmesiyle artan nüfus yoğunluğu nedeniyle mevcut belediye binasının kapasite olarak yetersiz kalması, dağınık olan müdürlüklerin bir araya toplanması gibi gereksinimler sonucunda yeni bir hizmet binasına gerek duyulmuştur. Mevcut yapının kuzeydoğusunda bulunan küçük sanayi alanının dönüşümü ve buraya yapılan imar planı çalışmasının tamamlanmış olması, bu alanda ortaya çıkan belediye hizmet alanının belediye hizmet binası olarak değerlendirilmesi kararını olgunlaştırmıştır.

Küçük sanayi alanı olarak tanımlı alan, büyüyen kentin içinde kalmış depo amaçlı binalardan oluşan bir yapı adasıdır. Yapı adasının belediye hizmet binası olarak değerlendirilmesinin yanı sıra eski Mezitli halini de kapsayacak bir kent meydanı kurgulama fikri, belediye hizmet binasının Sanayi Caddesi ile meydan arasında bir eşik olarak var olma fikrini ortaya koyarak, cadde boyunca uzanan   130  m x 43  m boyutlarındaki alan, yapı kitlesinin güneydoğu-kuzeybatı ekseninde lineer olarak yerleşmesini sağlar.

Bir belediye hizmet binası için ışık alma anlamında avantajlı olan bu yerleşim, Mersin iklimine özgü zorlukların da tasarım girdisi olarak kullanılmasının önünü açar. Belediye yapısının bir cephesi kuzeydoğuya yönlenerek homojen ışık anlamında avantaj sağlarken, diğer cephesi güneybatıya yönleneceği için sıcak iklimle sorunlu bir ilişki yaratabilecek potansiyeldedir.

İklimsel anlamda tasarımı zorlayan güneybatı cephesi aynı zamanda yapının mevcut yerleşimi baz alındığında ilk algılanan cephesidir. Yapının yeni gelişen bu cadde üzerinde kamusal kimlik oluşumuna öncülük etme durumu ve kurumsal yapının caddede kendini hissettirmesi gibi tasarımsal parametreler de güneybatı cephesinin önemini artırır niteliktedir.

Bu noktada iklimsel durumu gözeterek yapıya kimlik kazandıran ve kamusal kullanım olanaklarını artıran güneybatı cephesi, sağır yüzeyler, gölgelikli yaya allesi ve farklı kotlarda içeriden ve dışarıdan erişilebilir açık mekânlar ile dolu-boş hacimsel hareketler barındıran bir promenat olarak kurgulanır. Müdürlüklerin yoğunlukla kuzeydoğu cephesine yerleştirilmesi belirli program parçalarının ve meclis salonunun güneybatı cephesine alınmasına olanak tanımış, böylece bu cephedeki yükün gevşemesi sağlanmıştır. Bu gevşeme, salt cephe karakterine değil, aynı zamanda yapının iç mekân kurgusunun niteliğine de katkı sağlar. Dolayısıyla ana sirkülasyon omurgasının gölgelenmesi, bu alandan bağımsız teraslara ulaşılması gibi özellikler, iklime uyumlu yaşantı mekânlarının belediye hizmet binası yapısında oluşabilmesini sağlar. Bunun yanı sıra cephedeki gölge oranını artıran ve taşıyıcı ritmini algılatan, cephe boyunca yinelenen düşey elemanlar yapının karakterini ve imgesini oluşturur.

Yapı, iklimsel verilere bağlı olarak iç ve dış mekân sürekliliğini var ederek ve açık/yarı açık/kapalı mekân sistematiğinin izlerini belirginleştirecek biçimde yatayda ve düşeyde boşluklar/kullanım alanları barındırmaktadır. Bu boşluklardan en önemlisi güneybatı aksında gelişen promenatın sonlandığı/başladığı, yapı girişlerinin kurgulandığı, meydanla ilişkiye referans vererek amfi merdivenler ile bağlantıyı kuran ana hacimsel boşluktur.

Boşluğun üstünde oluşan büyük teras ise 1. kat seviyesinde yine kamusal ve seyirlik bir alan oluşturur. Ana cadde boyunca oluşturulan promenattan erişilen bağımsız bir merdivenle bu terasa ulaşılabilir. Yapının güneybatı cephesindeki kütle kompozisyonu, belediye çalışanlarının nefes aldığı ve yaya allesi ile görsel bağlantılar kuran açık alanlar oluşturur.

Çağdaş Türk mimarlığının son dönemlerindeki yerel yönetim yapı üretimleri dikkate alındığında, meclis salonunun kamusal kullanım olanakları bağlamında önemli bir veri oluşturduğu gözlemlenmektedir. Bu bağlamda Mezitli Belediye Hizmet Binası’nın meclis salonu, kamusal erişime olanak sağlayan teras kullanımlarının ve yapı içerisinden görsel bağlantıların kurgulanabildiği bir konumda yer alır.

YAZI: DOÇ. DR. FERHAT HACIALİBEYOĞLU, DOÇ. DR. DENİZ DOKGÖZ, ORHAN ERSAN