Cluster Zuid binasının yenilenme projesi; Joop van Stigt’in ruhunu koruyarak mevcut tasarımın güçlendirildiği, sürdürülebilirlik odaklı yaklaşımıyla günümüz anlayışını yansıttığı Herta Mohr, Leiden’in kolektif hafızasında yeni bir yer ediniyor.

Herta Mohr, orijinal tasarıma saygı duyan ve onu geliştiren sürdürülebilir, döngüsel bir yenileme sürecinin sonucu olarak ortaya çıkıyor. Leiden Üniversitesi’nin talebi üzerine De Zwarte Hond, Beşeri Bilimler Fakültesi’ne ait eski Cluster Zuid binasının döngüsel yenileme ve genişletme çalışmalarını tamamlıyor. Mimar Joop van Stigt, Cluster Zuid’ü 1970’lerin sonlarında Leiden Üniversitesi Beşeri Bilimler Fakültesi için tasarlıyor. Yapısalcı mimarinin etkileyici bir örneği olan bu bina, 2024’de Herta Mohr adıyla yeniden açılıyor. Yenilenen yapı, 11.400 m² alan sunuyor ve otoparkın yanı sıra 700’den fazla derslik ve bireysel çalışma alanı, iki konferans salonu, çalışma ve toplantı odaları ile ortak kullanım alanlarını içeriyor. Ayrıca, bina Leiden Üniversitesi’ne ait Afrika Çalışmaları Merkezi ve Orta Doğu Çalışmaları programlarının kütüphanelerine de ev sahipliği yapıyor.

Cluster Zuid başlangıçta yedi ayrı evden oluşuyormuş. Binada yön bulmak zormuş; iki avlu birbirine çok benziyormuş ve dar geçitler iç mekanları karanlık hale getiriyormuş. Ayrıca, koyu renkli tavanlar ve bazılarında telli cam bulunan küçük pencereler, kapalı ve kasvetli bir atmosfer yaratıyormuş. Bunu iyileştirmek için merkezi yapı yıkılarak, bol doğal ışık alan geniş bir merkezi alan ile değiştiriliyor. Bu sayede ziyaretçiler, merkezi alandan daha kolay yönlerini bulabiliyor ve aydınlık atriyum binaya bütünlük kazandırıyor. Mevcut yapılardan merkezi alana doğru yeni çapraz görüş hatları oluşturularak mekansal bağlantılar güçlendiriliyor. İkinci kat tamamen yenileniyor ve Maliebaan tarafına anodize alüminyum cepheli sekizinci bir yapı ekleniyor. Van Stigt’in orijinal tasarımında da burada bir yapı bulunuyormuş, ancak hiçbir zaman inşa edilmemişti.

Koruma altındaki kentsel manzara nedeniyle, Van Stigt’in orijinal yapısı tescilli bir bina olarak kabul ediliyor ve bu nedenle cephede yapılan değişiklikler minimum düzeyde tutuluyor. Özellikle dikkat çeken unsurlar arasında, bazıları yuvarlak balkonlarla tamamlanan konik tepeli prefabrik beton kolonlar bulunuyor ve bu kolonlar, yenilenen binada tamamen görünür şekilde bırakılıyor. Misafirperver yapı şehre açılıyor: Giriş, dışarıdaki meydanı içerideki meydanla birleştirerek çevreyle etkileşim sağlıyor. Hem içeride kahve köşesinde hem de dışarıda meydandaki oturma alanlarının çevresinde insanların bir araya gelmesi için daha fazla alan sunuluyor. Bina, önümüzdeki yıllarda şehirle ve yeşil kanal parkıyla daha iyi bağlantı kuracak şekilde geliştirilecek olan Humanity Kampüsü’nün bir parçasını oluşturuyor. Bu yapı, bu dönüşüm sürecinin ilk adımını temsil ediyor. Bu binanın geliştirilmesi sırasında, bina yönetmeliklerinin gerektirdiğinden %72 daha fazla sürdürülebilir önlem uygulanıyor. Yapının genelinde düşük zararlı madde emisyonuna sahip yüksek kaliteli malzemelerin tercih edilmesi sayesinde Herta Mohr, BREEAM Excellent sertifikası almaya hak kazanmış. Ayrıca, yalıtım, güneş panelleri ve ısı/soğuk depolama sistemi eklenerek enerji verimliliği artırılıyor.

Ayrıca, yüksek sürdürülebilirlik gereksinimlerini karşılamak için yeni ve verimli sistemler kuruluyor. Ancak, mevcut yapı bu değişiklikleri destekleyemediğinden, ikinci kat kaldırılarak binanın üzerine tamamen yeni bir yapı inşa ediliyor. Bu müdahale, ayrı ‘evleri’ tek bir bütün haline getirirken, teknik sistemlerin tamamen entegre edilmesini sağlıyor.

Orijinal binanın ve cephenin büyük ölçüde yeniden kullanılması, önemli bir başarı olarak öne çıkıyor. Yıkılan merkezi yapıdan alınan beton kolonlar, genişletme çalışmalarında yeniden kullanılıyor. Bunun yanı sıra, diğer malzemeler de yeni bir işlev kazanıyor. Örneğin, eski sekoya tavan panelleri, atriyumda duvar kaplamasına dönüştürülüyor. Bu ahşap çıtalar, BWRI sosyal atölyesi ile iş birliği içinde özenle işlenerek çivilerden arındırılıyor ve frezeleniyor. Çıtaların özgün deseni sayesinde tüm parçalar önceden üretilerek kolayca monte ediliyor, böylece atık miktarı en aza indiriliyor.

Cluster Zuid binasının yenilenmesi, mevcut tasarımı tamamlıyor ve güçlendiriyor. Yenilenen yapı, Joop van Stigt’in ruhunu korurken aynı zamanda günümüz anlayışını da yansıtıyor. Yenileme ve sürdürülebilirlik odaklı bir yaklaşım sayesinde, Herta Mohr Leiden’in kolektif hafızasında yeni bir yer ediniyor.