MAD tarafından Rotterdam’da tasarlanan Fenix, tarihi bir liman yapısının mimari mirasını koruyarak çağdaş mekansal ve yapısal müdahalelerle göçün bireysel ve kolektif deneyimini anlatan, kamusal etkileşime açık bir dönüşüm projesi örneği sunuyor.

MAD’in Avrupa’da ilk tamamlanan kültürel projesi olan Fenix, Rotterdam’ın tarihi liman bölgesinde yer alan ve göç temalı yeni bir sanat müzesi. Müze, 15 Mayıs 2025 tarihinde ziyarete açıldı. Rotterdam, 170’ten fazla ülke ve bölgeden gelen sakinleriyle Avrupa’nın en önemli göç kentlerinden birini oluşturuyor. Tarihsel olarak da milyonlarca Avrupalı’nın Kuzey Amerika’ya gitmek üzere yola çıktığı başlıca liman noktalarından biri olmuş. 1940 yılında gerçekleşen yıkıcı bir bombardıman, Rotterdam şehir merkezini yerle bir etmiş. Bu olaydan sonra, sayısız yetenekli mimar kente gelerek Rotterdam’ı çağdaş mimarlığın küresel merkezi haline getirmiş. 2016 yılında, Droom en Daad Vakfı, Rotterdam Belediyesi ile birlikte şehir genelinde bir kültürel canlandırma girişimi başlatmış. 2018 yılında, vakıf MAD’i tarihi Fenix deposunu bir göç müzesine dönüştürmek üzere yetkilendirmiş.

MAD, yüzyıllık depoyu geçmişle bugünü birleştiren, milyonlarca göçmenin yolculuğuna saygı duruşunda bulunan kültürel bir simge yapıya dönüştürmüş. MAD’in tasarladığı dönüşüm süreci, yapının tarihine saygı ile başlamış; Bureau Polderman tarafından restore edilen orijinal deponun sağlam strüktürü korunmuş. Yapının merkezindeki çatı açılarak doğal ışık girişi sağlanmış ve çekirdeğe dramatik bir ifadeye sahip olan tornado (hortum) formunda spiral merdiven yerleştirilmiş. Bu merdivenler, kimi zaman kesişerek kimi zaman ayrışarak bir taşıyıcı sistem oluşturuyor. Çatıdaki seyir terasına çıkan rota, bir yolculuğu simgeliyor; bu yol boyunca insanlar başkalarıyla karşılaşıyorlar, kendilerini sorguluyorlar ve her kesişimde seçimler yapıyorlar. Nihayetinde ziyaretçiler, Rotterdam ve nehir kıyısını gören en yüksek noktada buluşuyorlar. 550 metre uzunluğa ve 30 metre yüksekliğe ulaşan bu merdiven sistemi, uzay kafes taşıyıcı sistem kullanılarak tasarlanmış ve en uzun açıklığında 17 metreye kadar dışa konsol yapıyor. Tasarım, MAD tarafından roller coaster mühendisliğinde uzmanlaşmış bir ekiple iş birliği içinde geliştirilmiş.

Merdivenin dış yüzeyi, CNC teknolojisiyle şekillendirilip parlatılmış gümüş renkli paslanmaz çelikle kaplanmış. Yansıtıcı yüzeyi, yoldan geçen yayaları, limandaki hareketliliği ve değişen gökyüzünü yakalayarak bu dinamik ögeleri yapının parçası haline getiriyor. Bu sayede, endüstriyel yapıya hareket ve insan varlığı da katılıyor.
Fenix’in büyüyen sanat ve tarihi eser koleksiyonu, dünyaca ünlü ve genç sanatçılardan sipariş edilen eserlerle birlikte açık bir yerleşim düzeninde sunuluyor. Binanın çatısı, 6.750 metrekarelik yeşil çatıyla kaplanmış olup, bu katman ısı yalıtımını artırmakta ve enerji tüketimini önemli ölçüde azaltmakta. Peyzaj tasarımı ayrıca yağmur suyunun tutulmasını ve doğal buharlaşma ile suyun geri dönüşümünü sağlıyor.

Binanın doğu cephesindeki zemin kat bölümü kamusal meydan olarak kurgulanmış ve yıl boyunca halka açık, erişilebilir bir alan olarak hizmet veriyor. Bu meydanda gastronomik etkinlikler, kültürel buluşmalar, performanslar ve kamusal programlar gibi çok çeşitli topluluk etkinlikleri düzenleniyor; kentsel yaşama açık bir sahne işlevi görüyor.