Natureza Urbana tarafından tasarlanan Doca Linear Park, Belém’in su yollarıyla tarihsel bağını güçlendirerek altyapı, peyzaj ve hafızayı bütünleştiren kapsamlı bir kentsel dönüşüm modeli sunuyor.

Belém’de yer alan Doca Linear Park’ın yenilenmesi, kenti suyla yeniden ilişkilendiren; altyapı, peyzaj ve kentsel hafızayı bütünleştiren stratejik bir müdahale olarak ele alınmış. Proje, günümüzde yaklaşık 1,2 kilometrelik bir kanal haline gelen eski Igarapé das Almas hattının üzerinde, Visconde de Sousa Franco Caddesi’nin orta aksında konumlanıyor. Müdahale, Reduto havzasını tarih boyunca biçimlendiren su kimliğini görünür kılmayı amaçlıyor. Kentleşme süreci boyunca parçalı ve işlev odaklı yaklaşımların bir sonucu olarak bu su izi zamanla örtülmüş ve kentin belleğinden silinmiş.

Nehirler ve igarapeler üzerine kurulu olan Belém, birçok Brezilya metropolünde olduğu gibi doğal peyzajını ardışık müdahalelerle kaybetmiş. Su ile günlük yaşam arasındaki bağ zayıflamış; kamusal alan eksikliği, araç öncelikli ulaşım ve düşük çevresel kalite bölgeyi niteliksiz hale getirmiş. Gölgeliklerin azlığı, geçirimsizlik ve sosyal karşılaşma olanaklarının sınırlı olması alanın sorunlarını daha da belirginleştiriyormuş.

COP30’un kente gelişiyle birlikte Doca Linear Park, etkinliğin en önemli kentsel miras projelerinden biri olarak öne çıkıyor. Tasarım, kent ile doğa arasındaki ilişkiyi yeniden kurarak su koridorunu kesintisiz, erişilebilir ve çok işlevli bir parka dönüştürüyor. Yeşil altyapının güçlendirilmesi, peyzajın yeniden nitelendirilmesi ve su hafızasının değerinin artırılması sayesinde park, buluşma, dinlenme, spor ve manzara deneyimi için kapsayıcı bir kamusal alan sunuyor.

Proje, Ailton Krenak’ın “Bizden çok daha yaşlı olan bu nehirler bize bilgelik kazandırsın ve yaşamımızı iyileştirmemize rehberlik etsin” sözünden ilham alarak suyu tasarımın yönlendirici unsuru olarak benimsiyor. Kanal, kent yaşamının gündelik akışına yeniden entegre ediliyor; suyun ekolojik, sosyal ve sembolik işlevleri güçlendiriliyor.

Eski igarapénin çizgisel bir parka dönüştürülmesi kapsamlı ekolojik, hidrolik ve peyzaj stratejileriyle destekleniyor. Su kalitesini iyileştiren ve yaygın kirliliği azaltan doğa temelli çözümlerin uygulandığı projede sel riskini azaltan dayanıklı altyapı ve yükseltilmiş yapılar güvenli geçiş ve kullanım sağlıyor. Toprak geçirgenliğinin artırılması termal konforu, sürdürülebilir drenajı ve kent mikroiklimini iyileştiriyor. Kamusal alanın değerinin yükseltilmesi ise aktif, güvenli ve çok işlevli bir çevre oluşturuyor.

Doca Linear Park, bölgenin kimliğiyle uyumlu programları bir araya getirerek suyla kurulan günlük ilişkiyi yeniden canlandırıyor. Güzergah boyunca seyir terasları, yükseltilmiş yaya yolları, büfeler, oyun alanları, köpek parkı, gölgeli oturma alanları, bitkilendirilmiş bahçeler, bisiklet yolu ve spor alanları yer alıyor. Bu mekansal dizilim, sosyal etkileşim, dinlenme ve manzara seyri deneyimini destekleyen kesintisiz bir kamusal kurgu oluşturuyor. Tasarım konforu, güvenliği ve erişilebilirliği önceliklendirerek parkı hem kentliler hem de ziyaretçiler için demokratik ve davetkar bir mekan haline getiriyor.

Mevcut bitki örtüsü korunurken yerel türlerle desteklenen bir peyzaj stratejisi benimsenmiş. Kanalın çevresinden halen yüzey akışı ve atık alan bir sistem olması nedeniyle su kalitesini iyileştirmeyi hedefleyen doğa temelli çözümler özellikle önem taşıyor. Proje süreci; bölge sakinleri, okullar ve yerel kuruluşların katılımıyla şekillendi, böylece mekanlar ve programlar mahallenin gerçek ihtiyaçlarına yanıt verecek biçimde oluşturulmuş.

Doca bölgesinde yürütülen daha geniş kapsamlı sanitasyon, drenaj ve kentsel yenileme çalışmalarıyla bütünleşen park, yaklaşık 500.000 kişiye hizmet veriyor. Kısa sürede Belém’in yeni bir buluşma noktası ve kimlik ögesi haline geldi. Bozulmuş bir kanalın ekolojik ve sosyal altyapıya dönüştürülmesiyle proje, kenti yeniden suyuna bağlayan ve Amazon bağlamına duyarlı bir kentsel dönüşüm modeli sunuyor.