ABAR Office tarafından tasarlanan, tarihi ve sosyal odak karakterine sahip bir alanda yer alan “Cheshm-o-Cheragh Çarşısı”, bölgedeki tarihi yapıların yıkıntılardan, halkın yardımıyla çıkartılıp toplanan 230 bin adet eski tuğla ile inşa edilmiş.

İran’ın Meşhed şehrinin tarihi bölgesinde yer alan Cheshm-o-Cheragh Çarşısı; eski tuğlalardan, bağlamına uygun şekilde inşa edilmiş, mütevazı bir alışveriş merkezi/çarşı sunuyor.

İran’ın en gelişmiş şehirlerinden olan, ancak yüksek boşanma ve çatışma oranları, gecekondu semtleri ve kültürel çeşitliliği özümseyememesi gibi birçok sosyal problemle yüzleşiyor olması sebebiyle “anti-diyalog şehri” olarak adlandırılan Meşhed, tarihi bölgelerin yıkımı, çarpık kentleşme ve yüksek yapı inşaatlarına sahne oluyor.

Cheshm-o-Cheragh Çarşısı, 400 yıllık tarihiyle kültürel bir miras kabul edilen, tarihi bölgenin içindeki “Gonbad-e-Sabz” isimli dini yapıya komşu olan bir arsada yer alıyor. Çarşı, yapının doğal bir buluşma noktası ve sosyal odak tanımlayan karakterinden faydalanıyor, ancak onunla yarışmıyor.

Tasarımda, sosyal bağlamla ve kültürel ruhla örtüşen bir çarşı yaratırken, aynı zamanda işverenin arsadan ticari beklentilerini karşılayabilmek hedeflenmiş.

Müşterinin isteğini gerçekleştirmek ve ölçek kontrolünü sağlamak için, doluluk-boşluk ilişkileri de düşünülüp yapıyı zemin altına gömme kararı alınıyor ve bina mimari koruma bölgesinden de geri çekiliyor. Sınırlar kontrol edilirken, bina içinde geçirgenlik ve bütünlük sağlanıp dış yüzeyler minimum açıklıkla inşa ediliyor.

Koruma bölgesinden geri çekilen yapının bir kısmı gömülmüş. Yapının tümüne yayılan çeşitli küçük açıklıklar, yapıyı akışkan ve geçirgen hale getiriyor. Bu fikirle, yaygın pasaj tipolojinden farklı, çağdaş ve yeni bir çarşı elde edilmiş. Mekansal bütünlük, devamlı sirkülasyon ve ışık geçirgenliği de bu modern tipolojiye koşut tasarım girdileri olarak ele alınmış.

Yapıda, 1.000 dönümlük tarihi bölgeden, halkın yardımıyla çıkartılıp toplanan 60-300 yıllık, 230 bin adet eski tuğlalar kullanılmış.

Bağlam ve dönem arasında kurulan diyalog sonucunda, tuğlanın yanı sıra, metal ve cam gibi farklı malzemeler de projede yer almış.