Garanti BBVA tarafından kurulan Salt’ın Karanlık Dünya sergisi, Metin Erksan’ın yönettiği ve Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun senaryosunu yazdığı, Aşık Veysel’in yaşam öyküsü etrafında gelişen aynı adlı filmi, 1950’ler Türkiye’sinin kültürel iklimi içerisinde inceliyor. Sanatçı Mike Bode ile senarist Caner Yalçın’ın uzun soluklu araştırmasını temel alan sergiye eşlik eden programlar Salt Galata’da devam ediyor. 25 Kasım Salı saat 18.30’da gerçekleştirilecek “Boz Bir Kımıldanış: Mavi Anadolu Düşüncesinde Aşık Veysel” başlıklı konuşmada İzmir Ekonomi Üniversitesi Mimarlık Bölümü Öğretim Üyesi Emre Gönlügür, Mavi Anadolu düşüncesinde Aşık Veysel’in yerini ele alacak.

1950’ler, Türkiye’de İkinci Dünya Savaşı sonrası ulusal kimlik ve kültürel mirasa dair farklı eksenlerde ilerleyen pek çok tartışmanın belirginleştiği bir dönemdir. Bu canlı tartışma ortamında Mavi Anadoluculuk, çağdaşı olan diğer düşünce akımlarından iki bakımdan ayrışır: Bir yandan Anadolu topraklarının antik Yunan ve Roma mirasına vurgu yaparken, diğer yandan coğrafyayı kimlik ve varoluşa dair hem “yerli ve yerinden” hem de evrensel bir kavrayışın merceği olarak benimser. Tarihsel bilincin etnik kökenden bağımsız düşünülmediği bir dönemde Mavi Anadolucular, odağında coğrafyanın olduğu bir tarihsel sürekliliği savunurlar. Mavi Anadolucular için Aşık Veysel, Anadolu’nun çok katmanlı kültürel coğrafyasında sözlü geleneğin taşıyıcısı; insanlık durumuna ışık tutan, yere has bir bilgeliğin vücut bulduğu bir arketip figürdür.

Gönlügür, konuşmasında Aşık Veysel’in Mavi Anadolu tartışmasının kurucu figürlerinden Sabahattin Eyüboğlu ve Bedri Rahmi Eyüboğlu ile dostluğunun izini sürecek. Diğer yandan da Karanlık Dünya / Aşık Veysel’in Hayatı (1953) filminin yapım aşamasından itibaren geçirdiği dönüşümleri, dönemin ulusal kalkınma vaatleriyle şekillenen toplumsal ve politik tahayyül ile ilişkili olarak değerlendirecek.