Bir Kitap Kanyonu: MVRDV’nin Wuhan Kütüphanesi Yarışması’nı Kazanan Tasarımı
MVRDV, Çin'in Wuhan kentindeki yeni merkez kütüphane için açılan yarışmayı kazandı. Tamamlandığında Çin'in en büyük kütüphanelerinden biri olacak olan 140.000 metrekarelik proje, geleneksel ve geleneksel olmayan işlevleri çeşitli çalışma, okuma, oturma odaları ve stüdyo alanlarıyla bir araya getiriyor. Bina, içindeki yaşamı sergileyen üç büyük açıklık ile çevresiyle ilişki kurarak merak uyandırıyor. İki nehrin birleştiği noktada "100 göl şehri"nin konumunu metheden bu karakteristik, üç yüzeyli ve akışkan form, Wuhan için yeni ve farkedilir bir kent simgesi olmaya aday.
Wuhan’ın Merkezi İş Bölgesi’ndeki Baofeng üst geçidinin yanında, oldukça görünür bir konumda bulunan Wuhan Kütüphanesi, literatür, bilgi hizmetleri, bilimsel ve teknolojik inovasyon ile araştırmayı entegre edecek. Yeni kütüphane, Wuhan’ın kamu bilgi hizmeti sistemini iyileştirip ve okuma, öğrenme, iletişim ve inovasyon ihtiyaçlarını karşılarken şehrin kentsel ekonomisini geliştirecek.
Bina konsepti, tasarım ilhamını Wuhan’ın coğrafyasından alıyor ve nehirlerin biçimlendirici gücünü sadece bina formunda değil, aynı zamanda iç mekan karakterinde, mekansal niteliklerinde ve malzemelerinde de öne çıkarıyor. Bina formu, farklı gözlem noktalarından şehir manzarasına bakan üç dramatik penceresiyle, çevredeki binaların farklı yüksekliklerine atıfta bulunuyor. Her açıklık ayrı bir manzaraya hitap ediyor: üç pencereden en uzun olanı Merkezi İşyeri Bölgesinin silüetine; alçak, geniş pencere, karşısındaki parkın panoramik manzarasına bakıyor. Uzun, kıvrımlı bir pencere ise bitişikteki plazayı kucaklayarak, yoldan geçenlere içerideki hayata anlık görüşler sunuyor.
İç mekan konsepti, Wuhan’ın nehirlerin birleştiği noktada, şehir manzarasıyla çevrelenmiş halini pekiştiriyor. Kitaplardan oluşan kademeli teraslar ile zemin katta bulunan ve ziyaretçilerin gün boyu keyifle kullanabilecekleri, geniş kamusal alan, bir kanyonun heykelsi hatlarını çağrıştırıyor.
Teraslardaki pavyon benzeri mekanlar, kütüphanenin farklı programlarını içinde barındırıyor. Topoğrafyasını sakin okuma alanlarının, grup çalışma alanlarının ve kitaplıkların oluşturduğu kanyon, özelleşmiş alanlar yaratarak iç mekan deneyimine şekil veriyor. Mekanın odak noktası olan okuma kanyonu, bir akarsu kavşağı gibi binanın içinde bir araya gelen bir bilgi akışını temsil ediyor.
MVRDV’nin kurucu ortağı Jacob van Rijs, “İçeri girdiğinizde, belirli peyzaj öğeleri bir araya geliyor” diyor. “Çalışma alanı olarak kullanılabilecek bir dizi plato var. En büyük olanı daha popüler alanlar için kullanılacak. Yukarı çıktıkça çalışma ve okuma alanları sessizleşip ziyaretçilerin bu yöndeki ihtiyaçlarını karşılayacak. Wuhan’ın topoğrafyası proje için önemli bir ilham kaynağıydı: göllere doğru yatay, yüksek binaların bulunduğu şehre doğru daha dikey bir görüş fikrimiz var. Bu, şehir ve doğanın karşı karşıya gelmesi ve proje de bir şekilde buna odaklanıyor. Bence bu durum, binayı bir araya gelmek için heyecan verici bir yer haline getiriyor.”
Kentsel düzeyde, büyük iç kanyon ziyaretçileri içeri çekiyor. Binayı çevreleyen parkta uzun vadeli sürdürülebilir bakım sağlayabilmek için peyzaj, Wuhan’ın iklim koşullarını tamamlar nitelikte. Uzun ağaçlar, yoğun güneş ışığına maruz kalan alanlarda serinlik sağlarken, merkezdeki ortak alanlar binanın kuzey batı köşesince gölgelenmekte. Çok az bakım gerektiren ve yıl boyunca canlılığını koruyan yerel bitki örtüsü yağmurlu mevsimde suyu filtreliyor ve sıcak yaz aylarında ısı adası etkisini azaltıyor.
Wuhan’ın sıcak ikliminde enerji tüketimini azaltmak için çeşitli önlemler alınmış. Binanın ön cephesindeki kitaplık biçimindeki panjurlar iç mekanı gölgelerken binanın işleviyle ilgili de ipucu veriyor. Bu panjurlar, gölgeye en çok ihtiyaç duyan yerlerde daha yoğun şekilde yerleştirilmiş. Aynı zamanda, binanın kaidesi, gölge yaratan büyük konsollar oluşturmak için geri çekilmiş. Akıllı cihazların, verimli aydınlatma sisteminin ve doğal havalandırma sağlayan açılabilir elemanların kullanımıyla, binanın enerji gereksinimi daha da azaltılırken, kütüphanenin akışkan biçimli çatısına dahil edilen güneş panelleri binaya yenilenebilir enerji sağlıyor.
Bu, MVRDV’nin Çin’de tasarladığı ilk kütüphane değil: 2017’de MVRDV, kent için bir kültür bölgesi sağlamaya yönelik daha büyük bir master planın parçası olan Tianjin Binhai Kütüphanesini takdim etmişti. 33.700 m²’lik bu kültür merkezi, parlak küresel bir oditoryuma ve tabandan tavana uzanan basamaklı kitaplıklara sahip. Tıpkı Wuhan Kütüphanesi gibi, bu kütüphane bir eğitim merkezinden daha fazlası. Her iki kütüphane de park ile şehrin kültürel bölgesi arasında birleştirici görevi gören sosyal mekanlar olma özelliğini taşıyor.