Başrolde Mimarlık: Yeşilçam Filmlerinde Mekan ve Modernite

Mimarlık ve sinema disiplinlerini ortak bir bakış ile inceleyen ve Yeşilçam filmlerinin mekanlarını konu alan Başrolde Mimarlık kitabı Umut Şumnu tarafından hazırlanarak Everest Yayınları tarafından okuyucuyla buluşturuldu.

Mimarlık ve sinema, mekan, eylem ve zaman üzerine düşünen ve üreten iki disiplin olarak birbiriyle etkileşim içinde bulunuyor ve beyaz perdeye yansıyan ilk filmden bu yana birbirlerine sürekli yeni olanaklar, olası yeni görme biçimleri sunuyor. Bu nedenledir ki mimarlık ve sinema arasındaki ortak doğurgan ilişki mekanın kavranmasından, kurgulanmasına, üretiminden sunumuna kadar çeşitlenen pek çok araştırmaya konu edilmiş. Son yıllarda mimarlık tarihi alanı da sinema filmleriyle daha fazla ilgilenmekte ve sinema filmlerini “bir mimarlık tarihi belgeleme aracı” olarak görmeye çalışıyor. Özellikle İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra ortaya çıkan “gerçekçi” sinema akımlarının etkisiyle yönetmenlerin, aktörlerin ve kameraların stüdyo ve set ortamından sokağa taşınmasının ardından doğal kurgular, doğaçlama diyaloglar ve en önemlisi gerçek mekan çekimleriyle daha sahici ve samimi bir sinema dili yaratılmış. Geriye dönüp baktığımızda bu film sahnelerinin arka fonlarında yer alan kentsel alanlar, mahalleler, mimari yapılar ve iç mekanlar kaybettiğimiz ya da daha iyi anlamaya çalıştığımız modern mimarlığın tasarım kültürüne ilişkin önemli bilgiler sunuyor. Türk filmlerinin Türkiye bağlamında modern mimarlığın belgelenmesinde ve yorumlanmasındaki bu kurucu rolünün fark edildiği noktadan başlayarak, beş yıl boyunca seyredilen yüzlerce Türk filmi üzerinden, kolektif bir çalışmayla değişik ölçek ve işlevde pek çok modern mimarlık mirasına ilişkin görsel bir arşiv oluşturulmuş. Bu kitapta arşiv malzemesinin bir kısmı kullanılarak yazılan yazılar toplanıyor ve okura sunuluyor.