“Balyanlar-Osmanlı Mimarlığı ve Balyan Arşivi”

Sayısız kültürün kesişim noktası İstanbul’un siluetine kimlik kazandıran, 19. yüzyılda tasarladıkları eserlerle imparatorluk başkentinin son yüzyılına imza atan Balyanlar’ı konu alan kaynak kitap “Balyanlar-Osmanlı Mimarlığı ve Balyan Arşivi”, raflardaki yerini almaya hazırlanıyor.

“Balyanlar”, imparatorluk sultanları için mimari eserler tasarlayarak inşa etmiş, Osmanlı mimarlığının yerel dilini yorumlayarak sarayın mimari zevk ve tercihlerini biçimlendirmiş aile üyelerinin, yaşamları ve mesleki birikimleri üzerinden; dönemin saray düzeni, Osmanlı toplumunun durumu ve uluslararası ilişkilerine de ışık tutuyor.

Kitapta, Osmanlı’nın Batılılaşma döneminde mimari alanda yaptıkları çalışmalarla, üslupsal ve teknolojik yenilikler sunan, farklı işlevlere yönelik çok sayıda yapıyı, bir yüzyılı aşan niteliksel tutarlılıkla tasarlayan Balyan Ailesi’nin mimari bilgi mirasının aktarım başarısına vurgu yapılıyor.

Belgelerde, tasarım ve inşa sürecinde gözlenen özenin; dededen torunlara aktarılan deneyimlerinden kaynaklandığı ortaya çıkıyor. Yazar Büke Uras kapsamlı araştırması ile hem farklı aile üyelerinin dahil olduğu “Balyan Atölyesi Mimari Pratiği”ni öne çıkarıyor, hem de yıllardır sadece inşa edilmiş eserler üzerinden yapılan değerlendirmelerle birlikte, Güreğyan Ailesi’nce korunan, gerçekleştirilmemiş proje belgelerinin incelemelerine ilk kez yer verilmesine de dikkat çekiyor.

Balyan eserlerinin tasarım sürecini yansıtan eskizler, çizimler ve uluslararası belgeleri tanımlayarak yorumlayan çalışma; Ermenistan Alexander Tamanian Ulusal Mimarlık Müze-Enstitüsü’nün arşivini, HAYCAR Mimar ve Mühendisler Derneği’yle paylaşılması ile derinleşiyor. Eser, proje koordinatörleri araştırmacı yazar Arsen Yarman ve mimar Kevork Özkaragöz’ün girişimleriyle Balyanlar’ı, yeni platformlarda farklı yönleriyle inceleme fırsatı sunuyor.

HAYCAR’ın desteklediği ve Korpus Kültür Sanat Yayıncılık tarafından yayınlanan kitabın editörlüğünü N. Müge Cengizkan, İngilizce tercümesini Tuğçe Selin Tağmat, tasarımını da Ulaş Uğur üstleniyor. Sınırlı sayıda basılan 352 sayfalık kitap, ilk kez sunulacak olan aileye ait portreler, uluslararası arşiv belgeleri ile mühürler, planlar, kesitler ve cephe görünüşlerinden oluşan 158 adet nadir görsele yer veriyor.