Amacı  gelenek üretmek değil, geleneğe tutunarak yeni bir şey yapmak olan NSMH, basit ve yalın akıl yürütmelerle tasarladığı  Balçova Cemevi yapısını  geleneksel izlekler üzerine kurulu olsa da şimdinin bir yapısı olmasının yanı sıra zamansız bir yapı olma niteliğiyle tanımlıyor.

Yazı: NSMH

Türkiye coğrafyasında saklı, gizli yaşamaya çalışan Aleviler’in ibadet mekanı olan cemevleri kütle etkisi olarak cemevi olduğuna dair bir işaret taşımazdı. Ancak kütle okunaksız olsa bile iç mekan kurgusunun kendine has belirgin nitelikleri vardı. “Tütekli tavan” denilen bindirmeli piramidal çatı örtüsü başka tür yapılarda da olsa bile cemevlerinin karakteristik örtü sistemi olarak kabul edilir ve dışarıdan görünmeyecek şekilde diğer yapılar gibi iki ya da dört eğimli bir çatıyla örtülürdü. Kırsal kesimden şehirlere doğru, 1950’lerde başlayan göçlerle şehirlere gelen Aleviler için köyde gelenek içinde sürdürülen ve Alevi olmayanlara kapalı olan bu geleneksel ibadet mekanları, yeni koşullar içinde, okunaklı bir biçimde şehirlerde nasıl inşa edilmeliydi? Malatya’nın Onar Köyü’nde, 13. yüzyıldan kalan Büyük Ocak Cemevi yapısı ilham perisi oldu; içi bu olan bir yapının -eğer olabilseydi- bu içi okunaklı bir biçimde ifade edecek dışı nasıl olurdu sorusuyla başlanmış. Tütekli tavanın piramidal formunu belirgin bir biçimde taşıyan dört eğimli kesik piramit hem Aleviler için önemli olan “dört kapı” kavramını hem de kapalılığı nedeniyle duvarlarında pencere açılamayan “meydan”a tepeden giren ışıkla gökyüzü bağlantısını işaret ettiği için kütleyi aranan biçime dönüştürmüş. Kütüphane ve aşevi de planlarından gelen farklı ölçü ve biçimlerle olsa da yine tepelerinde gökyüzü olacak şekilde kesik piramitlerle örtülmüş. Bütün bu birimleri birbirine bağlayan, yola tamamen kapalı, parka doğru istendiğinde açılabilen iç avlu, dönerek yapılan Alevi semahının dairesel formundan yola çıkarak biçimlendirilmiş. Alevilerin genel tanımlayıcı sıfatlarından biri olan ve Alevi olmayanlarca zaman zaman negatif yüklemeli olarak da kullanılan Kızılbaşlık ise inadına kızıl bir yapı yapılmasının nedeni olmuş. Amacı  gelenek üretmek değil, geleneğe tutunarak yeni bir şey yapmak olan NSMH, şimdi, bütün bu basit, yalın akıl yürütmelerle elde edilen yapıyı geleneksel izlekler üzerine kurulu olsa da şimdinin bir yapısı olmasının yanı sıra zamansız bir yapı olma niteliğiyle tanımlıyor.