Günümüzde bina sektöründe tüketilen enerji miktarı gittikçe artmaktadır. Bu artış birçok çevresel soruna neden olmaktadır. Bu sorunların önlenebilmesi, bina sektöründeki enerji tüketimlerinin azaltılmasına bağlıdır. Dünyada pek çok ülke, binalarda enerji tüketimlerini azaltmak için yasal düzenlemeler hazırlayarak uygulamaya koymuş ve koymaktadırlar. Uygulamaya koyulan yasal düzenlemelerin en önemlilerinden biri Avrupa Birliği (AB) tarafından ele alınan temel düzenleyici araç olan Binaların Enerji Performansı Direktifidir (1). Binaların Enerji Performansı Direktifi (EPBD), 2002 yılında Avrupa Parlamentosu tarafından yürürlüğe konulmuştur. EPBD, yeni binalar, mevcut binalar ve bunların kapsadığı konut ve konut dışı bina türlerini içeren performansa dayalı bir yasadır. 2002 EPBD direktifi, 2010 yılında Recast EPBD olarak değiştirilmiştir. Daha sonra 2018 yılında, mevcut binaların maliyet optimizasyonu ile hızlı bir şekilde yenilenmesi için revize edilmiştir. Şekil 1’de AB’nin binalar için enerji verimliliği politikaları çerçevesinde, EPBD’nin gelişim çizelgesi verilmiştir.

Yaklaşık Sıfır Enerji Bina Kavramı

Avrupa’da, binalar toplam birincil enerji tüketiminin yaklaşık %40’ından ve sera gazı emisyonlarının %36’sından sorumludur (7). Bu durum, yaklaşık sıfır enerjili binaların (nZEB), bu sorunlara bir çözüm olarak görülmesini sağlamıştır (8). Yani, nZEB’lerin geliştirilmesi ile doğal çevre üzerindeki olumsuz etkilerin azaltılması ve enerji faturalarını düşürülmesi hedeflenmektedir (1). nZEB’lerin hangi gerekliliklere göre inşa edileceği binaların enerji performansı 2010/31/EU sayılı direktifinde belirtilen koşullarda yer almaktadır. AB, 2010 EPBD değişikliği ile ilk defa “yaklaşık sıfır enerji performansına sahip bina (nZEB)” terimini tanıtmıştır. Şekil 2’de nZEB’e ulaşmak için yapılması gerekenler yol haritası olarak verilmiştir.

Yaklaşık sıfır enerjili bina, çok yüksek enerji performansına sahip bina anlamına gelmektedir. Ancak yüksek enerji performansına ulaşmada maliyet kriteri de dikkate alınmalıdır (10). Bu amaçla, temel tasarım ilkeleri ve stratejilerine uygun hareket edilmelidir.

a. nZEB Tasarımının Temel İlkeleri ve Stratejileri

nZEB hedeflerine ulaşabilmek, nZEB tasarım ilkeleri ve stratejilerine bağlıdır. 

nZEB tasarım ilkeleri genel olarak (11):

• Optimum kalınlıkta sürekli ısı yalıtımı sağlamak,
• Uygun termal ve güneş radyasyonu geçirgenlik özelliklerine sahip pencereler kullanmak,
• Isı geri kazanımlı mekanik havalandırma sistemi seçmek ve
• Isı kayıplarını engelleyen, sızdırmaz ve ısıl köprülerin minimize edildiği bina kabuğu tasarlamaktır.

Kyoto piramidine göre nZEB tasarım stratejileri (12):

• Isı kayıplarını azaltmak,
• Elektrik enerjisi tüketimini azaltmak,
• Güneş enerjisinden yararlanmak,
• Enerji tüketimini göstermek ve
  Enerji kaynağını seçmek olarak tanımlanır.

b. nZEB Tasarımının Hedefleri

Avrupa Birliği, enerji verimliliğini sağlamak, iklim değişikliğiyle mücadele etmek ve 2050’de karbon nötr hedefine ulaşmak için 2020, 2030 ve 2050 yıllarına ait bazı hedefler belirlemiştir. Bu hedefler bu çalışma kapsamında incelenen ülkeler özelinde Tablo 1’de verilmiştir.

Bazı üye ülkeler nZEB’i aşan hedefler belirlemiştir. Bu ülkeler; Hollanda sıfır enerji binalar, Danimarka ve Fransa pozitif enerji binalar, Almanya iklim nötr binalar ve Birleşik Krallık sıfır karbonlu binalardır (18). 2010 EPBD ile nZEB için alınan kararlar ise Şekil 3’te bir zaman çizelgesinde sunulmuştur.

c. nZEB Tasarımda Belirsizlikler

EPBD; nZEB için ortak bir tanım, yaklaşım belirlememekte ve uygulama, değerlendirme kategorilerini net olarak tanımlamamaktadır. Bu nedenle ülkeler, kendilerine uygun gereksinim ve metodolojilere bağlı olarak binaları nZEB olarak tanımlamışlardır. Farklı tanımlamalar, tasarım çeşitliliğine ve ayrışmaya neden olmaktadır. Bu duruma, iklim, yenilenebilir enerji kaynağı, bina işlevi (konut, konut dışı) ve teknolojilerdeki farklılıklar neden olmaktadır (19). Bu bağlamda, ülkeler binaları nZEB olarak tanımlayabilmek için farklı yaklaşımlar benimsemişlerdir. Şekil 4’te üye ülkelerin nZEB tanımlarında kullandıkları gösterge çeşitliliği verilmiştir.

Enerji Performansı Göstergesi: EPBD, bina enerji performansı hesaplama metodolojisi; ısıtma, sıcak su kullanımı, soğutma, havalandırma ve aydınlatmayı kapsamaktadır. nZEB tanımının ana göstergelerinden biri maksimum birincil enerji tüketimidir. Ancak, Hollanda ve Belçika Flanders Bölgesi binaları, referans binanın birincil enerji tüketimine göre değerlendirirken; Birleşik Krallık ve İspanya karbon emisyonlarına göre; Avusturya ve Romanya ise hem karbon emisyonlarını hem de birincil enerji tüketimini ana gösterge olarak tanımlamışlardır. Üye ülkeler arasında, birincil enerji tüketimi çok büyük farklılık gösterebilmektedir. Örneğin, Danimarka’da birincil enerji tüketimi yıllık metrekare başına 20 kWh/m2y iken, Romanya’da 400 kWh/m2y’dır (18).

Yenilenebilir Enerji: Yenilenebilir enerji kaynak (YEK) kullanımı, sıfır enerji binalara ulaşmada ön koşuldur (21). EPBD’ye göre, nZEB’lerde yüksek bir enerji verimliliği oranına ulaşmak, YEK’lerden elde edilen enerjiye bağlıdır (2, 22). Ancak, YEK’lerden ne kadar enerji üretilmesi gerektiğine dair ayrıntılı bir tanım yoktur. Direktif, sadece gerekli olan enerjinin büyük bir kısmının bu kaynaklardan elde edilen enerjiyle karşılanması gerektiğini belirtmiştir. Dolayısıyla, ‘enerjinin büyük bir kısmının’ nicel tanımlaması yapılmamıştır (1). Diğer yandan, hangi YEK’lerden yararlanılması gerektiği konusunda da bir açıklama mevcut değildir ve bu seçim üye ülkelere bırakılmıştır. Bu da iklim koşullarına göre farklılıklara neden olmuştur. Örneğin, Finlandiya’da yenilenebilir enerji üretiminin yaklaşık %80’i biyoenerjiden [14]; Almanya’da yaklaşık %35’i biyokütleden ve %20’si rüzgar enerjisinden (13); İspanya’da ise önemli bir oranı fotovoltaiklerden sağlanmaktadır. Bu kapsamda, yenilenebilir enerji başlığında nZEB’lerdeki belirsizlikler sistem sınırları ve üye ülkelerin sistem sınırları olarak iki grupta incelenebilir.

• Sistem Sınırları: AB Komisyonu, nZEB’lerin kullandıklarından daha fazla enerji üretmesini talep etmektedir. Böylece, binalar kendi enerji ihtiyaçlarını karşılamanın yanında şebekeye de enerji sağlayacaktır (23, 24). Ancak, yenilenebilir enerji kaynaklarından ne kadar enerji üretilmesi gerektiği ile yenilenebilir enerji tedarik seçeneklerine dair somut bir veri bulunmamaktadır. nZEB’lerin kullandıkları sistem ve bu sistemi oluşturan bileşenlerin belirtilmesi gerekmektedir (Şekil 5). Bu durumda, bu sisteme hangi enerji akışlarının dahil edildiğinin belirlenmesi ile sınır tanımlanmış olacaktır (1).

• Üye Ülkelerin Sistem Sınırları: EPBD’de, nZEB’ler için yenilenebilir enerji sistemleri ve sistem sınırı tam olarak belirtilmediğinden bu durum üye ülkeler düzeyinde farklılıklara neden olmuştur. Üye ülkelerde en çok tercih edilen yenilenebilir enerji uygulamaları; fotovoltaik panel kullanımı, rüzgar enerjisi, hava ve toprak kaynaklı ısı pompaları, biyokütle, ısı geri kazanımı, pasif ısıtma-soğutma ile yerinde üretimdir. nZEB binalarının tasarımı için çok az üye ülke, yenilenebilir enerjinin birincil enerji tüketimi içerisindeki payını belirtmiştir. Bunlar; Romanya, Kıbrıs, Danimarka ve Almanya sırasıyla; %10, %25, %56 ve %60’tır (26). Ancak, yenilenebilir enerji kaynakları için minimum oran belirlenmemiştir (27).

İklim: Avrupa Birliği üye ülkelerine bakıldığında, ECOFYS, Avrupa’yı bina enerji performansının karşılaştırılması için beş iklim bölgesine ayırmıştır (Şekil 6).

Şekil 6’da, çalışma için farklı iklim bölgelerinde bulunan Almanya, İspanya ve Finlandiya ülkeleri seçilmiş ve bu ülkelerdeki nZEB ile ilgili yaklaşımlar incelenmiştir.

İncelenen Üye Ülkelerin Nzeb Yaklaşımları
Bu bölümde, Almanya (Okyanusal iklim), İspanya (Akdeniz iklimi) ve Finlandiya’daki (Soğuk iklim) nZEB yaklaşımları incelenmiş ve karşılaştırmalar tablolar halinde sunulmuştur.

a. Almanya
Almanya’da, zorunlu minimum enerji verimliliği standartları, Isı Yalıtım Yönetmeliği (WSVO) ile tanıtılmış ve üç kez güncellenmiştir. 2002 yılında WSVO, Enerji Tasarrufu Yasasına (EnEG) dayalı EnEV ile değiştirilmiştir. Amaç, AB’nin EPBD’yi Alman yasalarına aktarmak için enerji performansı standartlarını daha da sıkılaştırmaktı (29, 30). EnEV, Avrupa Parlamentosu ve Konseyi’nin binalarda enerji verimliliği ile ilgili kılavuzuna dayalı, hesaplama yöntemi DIN 18599’u temel alan, Almanya’nın iklim koşullarına ve ısıtma, soğutma ve aydınlatma için enerji ihtiyaçlarını dikkate alan bir sertifikasyon sistemidir (31). Almanya’daki nZEB tanımının, Enerji Tasarrufu Yönetmeliği (EnEV) ve KfW Verimlilik Evi ile uyumlu bir şekilde düzenlenmesi ve uygulanması beklenmektedir (32).  Almanya’nın, verimlilik ve tasarruf çerçevesinden nötr binalara doğru ilerleme şeması Şekil 7’de verilmiştir.

b. İspanya
İspanya’da, binaların enerji performansına yönelik ilk düzenleme 1979 yılında gerçekleşmiştir. Daha sonra, Kraliyet Kararnameleri ile gelişmiş ve 2013 yılı ile nZEB’lere geçiş aşaması başlamıştır. Böylece, 31 Aralık 2020’den sonra inşa edilen tüm yeni binaların (32); Aralık 2019’da da yenilenen binalar için nZEB tanımlanmıştır (35). İspanya binalarının, nZEB gelişim çerçevesi Şekil 8’de verilmiştir.

c. Finlandiya
Finlandiya’da, binalarda enerji performansı için atılan ilk adım Kerava Güneş Köyü’dür. Güneş köyünün amacı, ısıtma ve kullanılan sıcak suyun %75’ini karşılanmasını sağlamaktı (36). Minimum enerji tüketimi için tasarlanan ilk ev ise 1990 yılında inşa edilmiş ve enerji tüketimi üç yıl boyunca izlenmiştir. Sonuç olarak, enerji verimliliğine yapılan ek yatırımın 5-6 yıl içinde geri ödeneceği ve yaklaşık %15-20’lik bir getiri sağlanacağı belirtilmiştir (37). Finlandiya’nın 3 adımla nZEB çerçevesi Şekil 9’da verilmiştir.

d. İncelenen Üye Ülkelerin nZEB Yaklaşımlarının Karşılaştırılması
Almanya, İspanya ve Finlandiya’nın yukarıda açıklandığı gibi nZEB yaklaşımlarında ve süreçlerinde birtakım farklılıklar mevcuttur. Bu farklılıklar Tablo 2’de detaylı bir şekilde verilmiştir.

Tablo 3’te, Avrupa’nın iklim bölgelerine göre birincil enerji kullanımına dayalı nZEB sayısal değerleri verilmiştir. Ancak, Tablo 2’de incelenen ülkelerden Almanya ve Finlandiya’nın, yerel nZEB tanımları ile maksimum birincil enerjinin sayısal değerleri ulusal eylem planlarında bulunmamaktadır. Almanya’nın maksimum birincil enerji tüketimi sayısal değerleri, KfW Verimlilik Evi’ne; Finlandiya’nın ise hükümetin yaptığı senaryolarına göre tahmin edilmiştir.

Tablo 2’de, incelenen ülkeler, Tablo 3’teki iklim bölgelerine göre ayrılan konut ve konut dışı birincil enerji kullanımında belirtilen aralık içerisinde yer almaktadır (Tablo 2). Tablo 2’de, incelenen üç ülkeden sadece İspanya, nZEB tanımını yerel mevzuatına göre düzenlemiştir. Ancak, bu düzenleme sadece yeni binalar için kısıtlama getirmiştir. İspanya’da, belirli bir nZEB yenileme tanımı da vardır, ancak bir bina yenilendiğinde nZEB’e göre yenilenmek zorunda değildir (35). Finlandiya’da, nZEB tanımının henüz yerel düzenlemesinin olmamasının nedeni, yerinde yenilenebilir enerji kaynakları olmadan, yalnızca pasif ev standardı tasarım ilkeleri (özellikle toprak kaynaklı ısı pompaları) benimsenerek yaklaşık sıfır enerji bina gereksinimini zaten karşılanmasıdır (8). Bu durum, toprak kaynaklı ısı pompasının binalarda kullanımını giderek arttırmaktadır (43). Finlandiya’da, ısı pompalarından elde edilen enerji 2020 referans yılına kıyasla 2030’da %16, 2040’ta %30 ve 2050’de %42 enerji tasarrufuna karşılık geleceği tahmin edilmektedir (14). Yenilenebilir enerji kullanımı dahil edildiğinde ise Finlandiya’nın, nZEB’e ulaşmak için birincil enerji tüketimini 70 kWh/m²y; hatta fotovoltaiklerle bu seviye 40 kWh/m²y’a kadar düşürmenin mümkün olduğunu göstermiştir (44). Almanya hem yeni hem de mevcut binalar için henüz yerel bir nZEB tanımına sahip olmamasına rağmen gelecek hedefi olan pozitif evlere, KfW Verimlilik Evi ile ulaşmaya emin adımlarla ilerlemektedir. Almanya’nın, enerji tasarrufu ile ilgili sayısal göstergeler, planlanan Alman nZEB tanımının en katı ve bu nedenle en iddialı olacağını göstermektedir.

Türkiye’de nZeb ile İlgili Mevcut Durum
Türkiye, bina enerji verimliliğinde, EPBD kapsamında, bu direktiflerle uyumlu yasal çalışmalarını sürdürmektedir. 2007 yılında yayımlanan Enerji Verimliliği Kanunu (EVK), bu mevzuatların temelini oluşturmaktadır. Bu kanunla amaç, enerjinin verimli kullanımı ve tasarrufu ile maliyetleri etkin kılmaktır (45). Bu kanun, Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği (2008)’ne temel oluşturmuştur. Bu Yönetmelikte (46), AB’nin EPBD 2002/91/EC Direktifi ile Enerji Verimliliği Kanunu esas alınmıştır. Yönetmelikte, 2011 yılında binaların Enerji Kimlik Belgesi alımı zorunlu olmuştur ve kullanılan hesap yöntemi BEP-TR, geliştirilerek 2017 yılında güncellenmiştir. Bu güncellenme ve AB direktiflerine uyma çabasının bir sonucu olarak, Türkiye’de birtakım hedefler belirlenmiştir. Bu hedefler, 2023 hedefleri ve nZEB hedefleri olarak tanımlanmış ve Tablo 4’te verilmiştir. 

Tablo 4 ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın belirlediği senaryolar (47), Türkiye’de nZEB tanımı ve hedefleri için bir başlangıç olarak kabul edilebilir. Ancak, yeterli bir yaklaşım değildir. Gelişim için konunun uzmanları ve akademisyenleri içeren multidisipliner bir çalışma ile detaylı bir yol haritası belirlenmelidir. 

Sonuç
Bu çalışmada, AB Binalarda Enerji Performansı Direktifi (EPBD) ile tanımlanan ve üye ülkelerin kendi yerel koşullarına göre düzenlenmesi gereken nZEB tanımı ele alınmıştır. Bu tanımla birlikte ortaya çıkan belirsizlikler ve yaklaşım farklılıkları, farklı iklim bölgelerinde yer alan Almanya, Finlandiya ve İspanya düzeyinde incelenmiştir. İncelenen ülkeler, temelde enerji verimli ve tasarruflu binaları hedefleyerek ortak bir çözüme odaklanmasına rağmen her biri ayrı bir strateji yaklaşımıyla hareket etmektedir. İspanya, AB’nin belirlediği nZEB yaklaşım hedeflerini yerel düzeyde uygulamaya çalışırken; Finlandiya, sadece pasif tasarım yaklaşımları uygulayarak zaten nZEB gereksinimlerini yakalarken; Almanya ise, Enerji Tasarrufu Yönetmeliği ve KfW Verimlilik Evi ile AB nZEB hedeflerini çoktan aşmıştır. Türkiye’de, henüz 2010/31/EU Direktifinin yasal çerçevesine aktarımı tamamlanmadığından nZEB tasarımı, uygulama aşamasına geçilememiştir. Türkiye’de, nZEB uygulamalarının başlanması için ilk olarak nihai hedefler ve ara adımları belirleyen, ulusal bir nZEB yol haritasının detaylı bir şekilde tanımlanması gereklidir. Ayrıca, Türkiye farklı iklim koşullarına sahip olduğundan (Avrupa’nın sınıflandırılmış iklim bölgeleri gibi), iklim bölgelerine göre ayrılmış, farklı nZEB göstergelerinin ve oranlarının olduğu yaklaşımlar geliştirmelidir. Bu iklim bölgelerine göre nZEB’ler, yenilenebilir enerji türü ve maliyet göz önünde bulundurarak enerji tüketim değerleri belirlenebilir. Ayrıca, her bir iklimle tanımlı (nZEB için) bina kodları ve vergi mevzuatlarının belirtilmesi yararlı olacaktır.

Kaynaklar

1. Penttinen, S.L., Reins, L. (2019). System boundaries of nearly zero-energy buildings in the European Union: rethinking the legal framework for active consumer participation. Journal of Energy and Natural Resources Law 37, 4, 389-404.
2. EU Commission. (2010). Directive 2010/31/EU of the European Parliament and of Council of 19 May 2010 on the energy performance of buildings (recast). Official Journal of the European Union.
3. EU Commission. (2002). Directive 2002/91/EC of the European Parliament and of the Council of 16 December 2002 on the energy performance of buildings. Official Journal of the European Union.
4. EU Commission. (2012). Directive 2012/27/EU of the European Parliament and of the Council of 25 October 2012 on energy efficiency. Official Journal of the European Union.
5. EU Commission. (2018). Directive (EU) 2018/844 of the European Parliament And Of The Council of 30 May 2018 on the energy performance of buildings. Official Journal of the European Union.
6. Economidou, M., Todeschi, V., Bertoldi, P., D’Agostino, D., Zangheri, P., Castellazzi, L. (2020). Review of 50 years of EU energy efficiency policies for buildings, Energy and Buildings 225, 110322.
7. www.ec.europa.eu. 14.01.2021.
8. Reda F, Fatima Z. (2019). Northern European nearly zero energy building concepts for apartment buildings using integrated solar technologies and dynamic occupancy profile: focus on Finland and other Northern European countries. Applied Energy 237, 598–617.
9. D’Agostino, D., Mazzarella, L. (2019). What is a nearly zero energy building? Overview, implementation and comparison of definitions. Journal of Building Engineering 21, 200-212.
10. Kurnitski, J., Saari, A., Kalamees, T., Vuolle, M., Niemelä, J., Tark, T. (2011). Cost optimal and nearly zero (nZEB) energy performance calculations for residential buildings with REHVA definition for nZEB national implementation. Energy and Buildings 43, 3279–3288.
11. Milovanovic, B., Bagaric, M. (2020). How to achieve Nearly zero-energy buildings standard. Građevınar 72, 8, 703-720.
12. Dokka, T.K., Rodsjo, A. (2005). Kyoto Pyramid. Hvordan Planlegge En Lavenergibolig, www.lavenergiboliger.no.
13. INECP. (2019). Germany’s Draft Integrated National Energy and Climate Plan. UBA-Klimaschutzszenario, www.umweltbundesamt.de. 
14. INECP. (2019). Finland’s Integrated Energy and Climate Plan. Publications of the Ministry of Economic Affairs and Employment 66.
15. INECP. (2019). Spain’s Natıonal Energy And Clımate Plan 2021-2030.
16. Ulusal Enerji Verimliliği Strateji Belgesi. (2012). T.C. Resmî Gazete, 28215, 20.2.2012.
17. Deloitte. (2014). Türkiye Ulusal Yenilenebilir Enerji Eylem Planı.
18. BPIE (Buildings Performance Institute Europe). (2015). Nearly Zero Energy Buildings Definitions Across Europe. nZEB definitions.
19. Elnagar, E., Köhler, B. (2020). Reduction of the Energy Demand With Passive Approaches in Multifamily Nearly Zero-Energy Buildings Under Different Climate Conditions. Frontiers in Energy Research 8, 545272.
20. D’Agostino, D., Zangheri, P., Cuniberti, B., Paci, D., Bertoldi, P. (2016). Synthesis Report on the National Plans for Nearly Zero Energy Buildings (NZEBs). Progress of Member States towards NZEBs.
21. Hachem-Vermette, C., Guarino, F., La Rocca, V., Cellura, M. (2019). Towards achieving net-zero energy communities: Investigation of design strategies and seasonal solar collection and storage net-zero. Solar Energy 192, 169–185.
22. Sobhani, H., Shahmoradi, F., Sajadi, B. (2020). Optimization of the renewable energy system for nearly zero energy buildings: A future-oriented approach. Energy Conversion and Management 224, 113370.
23. COM. (2011). Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee, and the Committee of the Regions. Energy Roadmap 2050, 885 final, 9.
24. Ecofys. (2013). Towards Nearly Zero-Energy Buildings: Definition of Common Principles under the EPBD.
25. Beatriz Piderit, M., Vivanco, F., Moeseke, G.V., Attia, S. (2019). Net Zero Buildings A Framework for an Integrated Policy in Chile. Sustainability 11, 1494.
26. European Commission. (2016). JRC Science for Policy Report – Synthesis Report on the National Plans for Nearly Zero Energy Buildings (NZEBs). Progress of Member States towards NZEB.
27. Grözinger, J., Boermans, T., John, A., Wehringer, F., Seehusen J. (2014). Overview of Member States information on NZEBs Background paper – final report.
28. Kurnitski, J., Buso, T., Corgnati, S.P., Derjanecz, A., Litiu, A. (2014). nZEB definitions in Europe. REHVA Journal – March 2014.
29. Galvin, R. (2014). Why German homeowners are reluctant to retrofit. Building Research and Information 42, 4, 398–408. 
30. März, S. (2018). Beyond economics understanding the decision-making of German small private landlords in terms of energy efficiency investment. Energy Efficiency 11, 1721–1743.
31. www.gbpn.org. 02.02.2021
32. Garcia, J.F., Kranzl, L. (2018). Ambition Levels of Nearly Zero Energy Buildings (nZEB) Definitions: An Approach for Cross-Country Comparison. Buildings 8, 143.
33. Schüring, A. (2014). German Strategy for Energy-Efficient-Buildings & CO2 Rehabilitation Programme.
34. BMWi (Federal Ministry for Economic Affairs and Energy). (2015). Energy Efficiency Strategy for Buildings The 2050 Building Scenario-Methods for achieving a virtually climate-neutral building stock.
35. Monz´on-Chavarrías, M., L´opez-Mesa, B., Resende, J., Corvacho, H. (2021). The nZEB concept and its requirements for residential buildings renovation in Southern Europe: The case of multi-family buildings from 1961 to 1980 in Portugal and Spain. Journal of Building Engineering 34, 101918.
36. Heiskanen, E., Nissila, H., Lovio, R. (2015). Demonstration buildings as protected spaces for clean energy solutions e the case of solar building integration in Finland. Journal of Cleaner Production 109, 347-356.
37. Rakennuslehti magazine, Helsinki, Finland, 22.01.04.
38. Collado, N., Himpe, H., González, D., Rueda, L. (2019). Challenges for a definition of Nearly Zero Energy Buildings. Revista ingeniería de construcción 34, 3.
39. Attiaa, S., Eleftherioub, P., Xenib, F., Morlotc, R., Ménézod, C., Kostopoulose, V., Betsie, M., Kalaitzogloue, I., Paglianof, L., Cellurag, M., Almeidah, M., Ferreirah, M., Baracui, T., Badescui, V., Crutescuj, R., Hidalgo-Betanzoska, J.M. (2017). Overview and future challenges of nearly zero energy buildings(nZEB) design in Southern Europe. Energy and Buildings 155, 439–458.
40. FlnZEB. (2015). Defining” nearly zero” in Finland–FInZEB. HP4NZEB-seminar 15.06.2015.
41. Giama, E., Kyriaki, E., Papadopoulos, A.M. (2020). Energy policy and regulatory tools for sustainable buildings. Earth and Environmental Science 410, 012078.
42. https://epbd-ca.eu/ca-outcomes/outcomes-2015-2018/book-2018/countries/spain. 02.02.2021.
43. Paiho, S., Pulakka, S., Knuuti, A. (2017). Life-cycle cost analyses of heat pump concepts for Finnish new nearly zero energy residential buildings. Energy and Buildings 150, 396-402.
44. Hamdy, M., Hasan, A., Siren, K. (2013). A multi-stage optimization method for cost-optimal and nearly-zero-energy building solutions in line with the EPBD-recast 2010. Energy and Buildings 56, 189–203.
45. Enerji Verimliliği Kanunu. (2007). T.C. Resmî Gazete, 26510, 2.5.2007.
46. Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği. (2008). T.C. Resmî Gazete, 27075, 05.12.2008.
47. ÇŞB. (2021). Bina Sektörü Enerji Verimliliği Teknoloji Atlası. Ocak 2021, Ankara.
48. https://enerji.gov.tr/bilgi-merkezi-iklim-degisikligi-ve-uluslararasi-muzakereler. 16.02.2021.