Ankara Devlet Opera ve Balesi Binası’nın yapılış öyküsü, 1933 yılında bir Sergi Evi elde etmek üzere açılan uluslararası yarışmayı kazanan mimar Şevki Balmumcu’nun projesi ile başladı. İkinci dönemi, bugün hizmet verdiği haliyle 1948 yılında tamamlanan, mimar Paul Bonatz’ın Opera Binası’na dönüşüm projesidir. Erken Cumhuriyetin farklı dönemlerinin anlayışını yansıtan, mimari ve inşai açıdan iki farklı dönemi bulunan Opera Binası, 2017 ile 2021 yılları arasında ilk kez kapsamlı bir restorasyon geçirdi. Restorasyon uygulamasında ulaşılan her katmanda bazen Sergi Evi’ne, bazen Opera Binası’na, bazen 2020’lere gelene kadar üzerine yeni eklenen katmanlara rastlanan yapının restorasyon süreci, daha çok bir arkeolojik kazı gibi yürütülmüş ve kitapta da öyle belgelenmiş. Uygulama müellifi Oraybir İnşaat ve Restorasyon’un sahibi Orhan Pekdemir’in süreci anlattığı kitabı Ekim 2021’de yayımladı.

Editörlüğünü N. Müge Cengizkan’ın yaptığı, Duygu Tüntaş’ın fotoğraflarıyla katkıda bulunduğu kitapta, ayrıca Elvan Altan, Yaşar Selçuk Şener, Ali Akın Akyol ve İlhan Okan Yazgan’ın yazıları bulunuyor. Kitabın “Binanın Öyküsü, 1933-2021” başlıklı ilk bölümünde, yapının 1933 ile 2021 yılları arasındaki mimari ve restorasyon öyküsü aktarılıyor. Sergi Evi dönemi, Opera Binası’na dönüşüm projesi ve restorasyon projesi bir kısmı ilk kez yayımlanan özgün çizim ve fotoğraflarla seriliyor. Kitabın ikinci bölümü “Şantiye Günlüğü, 2017-2021” ise dört yıl süren restorasyon uygulamasının bir anlamda “şantiye günlüğü”dür. Alt bölümleri olan “Yapının Can Damarları: Statik, Mekanik, Elektrik Sistemi” ve “Yapının Bedeni: Opera’nın Mekanları”, restorasyonda kullanılan inşai, elektrik, mekanik sistem teknolojilerinin yanı sıra, imalat yöntem, aşama ve malzemeleri ile ilgili detayları ve yapının her mekanına özgü olarak uygulanan çalışmaları içeriyor. Görsel bir katalog niteliği taşıyan kitapta, tüm süreci fotoğraf ve videolarla kayda alınan inşai süreçler ve restorasyonun bitmiş hali, yaklaşık 900 fotoğraf ve çizim ile anlatılıyor.