Mimar Lesley Lokko ve Mimar Marina Tabassum, TIME dergisinin “2024’ün En Etkili 100 Kişisi” listesine seçildi. “TIME 100” olarak bilinen liste, her yıl; siyaset, teknoloji, eğlence ve daha birçok alanda dünya üzerinde önemli etkiler yaratmış kişilerin isimlerini barındıyor. Listeye giren isimler, kendi alanlarında önde gelen konuk yazarlar tarafından tanıtılıyor. Harvard Lisansüstü Tasarım Fakültesi Dekanı Sarah M. Whiting tarafından seçilen Marina Tabassum, “yenilikçi” bölümünde yer alırken film yapımcısı Ava DuVernay tarafından seçilen Lesley Lokko ise “öncü” olarak listede yerini buluyor.
Johannesburg Üniversitesi Mimarlık Yüksek Okulu’nun kurucularından olan Lesley Lokko, başarılı bir mimar ve akademisyen olarak tanınıyor. Mimari başarılarının yanı sıra üretken bir yazar olan Lokko’nun bir düzineden fazla romanı bulunuyor. Lokko, 2023 Venedik Mimarlık Bienali küratörlüğü sırasında, alanın içinden ve dışından yeni seslere platform açmış. Bienalin son edisyonu “Geleceğin Laboratuvarı” teması altında, Afrika’ya ve Afrika diasporasına odaklanıp küresel öneme sahip konuları ele alırken yeni nesil sanatçılara eserlerini sergilemek için bir ortam oluşturmuş.
Ocak ayında Lokko, RIBA 2024 Kraliyet Altın Madalyası’nı kazanarak tarihe geçmiş ve enstitünün kurulduğu 1848 yılından bu yana bu onura erişen ilk Afrika kökenli kadın oldu. Çalışmaları; mimarlık dünyasının modası geçmiş normlarına meydan okumasıyla, kapsayıcılığı ve farklı sesleri yeniden hayal ederek yeni perspektiflerin gelişmesine zemin hazırlamasıyla dikkat çekiyor.
Marina Tabassum, yerel kültürlere ve çevresel sürdürülebilirliğe olan bağlılığıyla mimarlık dünyasında öne çıkıyor. Mimari pratiğinde hem yerel toplulukların hem de gezegenin refahına öncelik veriyor. Bu yaklaşımı, Ağa Han Ödülü’nü kazanan Bangladeş’in Dakka kentindeki Bait Ur Rouf Camii gibi tasarımlarda açıkça görülüyor.

Sarah M Whiting, TIME’a yazdığı makalesinde Tabassum için “Özgecilik terimi, imzanın önemli bir ortak tanımlayıcı haline geldiği mimarlık mesleği içerisindeki ödüllü mimarlara genellikle atfedilmez; ancak Marina Tabassum tipik bir mimar değil. Tabassum, yerel kültür ve değerlerin yanı sıra gezegenimizin karşı karşıya olduğu tehlikelere de öncelik veren bir uygulama ve varoluş biçimi geliştirdi.” cümlelerini  kullanıyor.

Tabassum’un pratiği yerel bağlamlarda kök salmış olsa da etkisi, öğretim, ders verme ve uluslararası tanınırlık yoluyla küresel olarak genişliyor. Lizbon Trienali Milenyum Yaşam Boyu Başarı Ödülü ve 2021 Soane Madalyası da dahil olmak üzere çeşitli ödüllerle tanınan Tabassum, mimarlığı sınırları aşan kolektif bir dil olarak somutlaştırıyor ve mimarlığın toplulukları birbirine bağlamada ve sürdürülebilir olmadaki rolünü vurguluyor.

Kapak Fotoğrafı: Lesley Lokko (solda) © Murdo Macleod, Marina Tabassum (sağda) © Kaethe17