Endüstri ve teknoloji alanında yaşanan gelişmelerle doğrudan ilişki içinde olan mimarlık, bu alanlardaki gelişmelerle birlikte değişim de göstermiştir. Yaşanan savaşlar, endüstri alanında yapılan devrimler, teknolojik yeniliklerle beraber değişen hayat dinamikleri önce bireylerin yaşam tarzını değiştirerek ihtiyaçlarının farklılaşmasına neden olmuş, ihtiyaçlardaki farklılıklar da değişen mekan ve bina kurgularıyla mimarlıkta çeşitli çözümler oluşturmuştur. Bireylerin/toplumların yaşamlarında geçmişten günümüze giderek artan hareket/mobilite, yansımasını mekan ve binada da göstermiştir. Özellikle endüstri devriminin başlarında buharlı makinelerin keşfedilmesiyle tren, gemi, otomobil gibi ulaşım araçlarının gündelik hayata katılması, insan hayatındaki hızın ve hareketin büyük oranda artmasına neden olmuştur. Günümüzde geçmişe göre nedenleri belli farklılıklar gösterse de bireyin artan mobilitesinin mimarlık alanındaki yansımaları, mobil mekan/bina üretimini yeniden gündeme taşımıştır (1). “Mimarlık, değerlerin bir ifadesidir- inşa etme şeklimiz, yaşama şeklimizin bir yansımasıdır” (2) ve insan hayatını etkileyen her türlü olay mimarlık alanını da etkileyerek yeni, alternatif mekan üretimine yol açmıştır. İnsanoğlunun yaşam faaliyetlerine göre şekillenen, coğrafyaya ve kültürlere ait unsurlar barındıran mekan ve mekan üretimi, tarih boyunca bireylerin ya da toplulukların ihtiyaçlarının farklılaşmasıyla değişim göstermiştir. Mimarlıkta mobilite, farklı işlevlerdeki yapılarda uygulanma imkanı bulsa da mobilitenin mimarlığa yansıdığı en belirgin binalar konutlar olmuştur. Son yıllarda mobil konut örneği olarak tiny house’lar, dünyanın birçok ülkesinde pek çok insan tarafından kullanılarak hareketli yaşam biçimine çeşitli bağlamlarda çözüm oluşturmuştur (Resim 1).

Tarihçe
“Mobil mekan”, hareket edebilen, taşınabilen, sökülüp takılabilen, gezici mekan olarak ifade edilmektedir. Mobil olan mekanlar, hareketli, sabit olarak konumlandırılmak zorunda olmayan, yüklenen işleve ve çağımızın gereklerine göre kolaylıkla donatılabilen alanlardır (3).

Tarih boyunca farklı nedenlerle ve farklı şekillerde karşımıza çıkan mobil konutlar, öncelikle göçebe yaşam tarzının bir göstergesi olarak göçebe toplulukların kurdukları çadırlarda (Resim 2) görülmüştür. Daha sonraki yıllarda, afetzedelerin ya da mültecilerin barınma sorununu hızlı bir şekilde çözmek için kurulan çadır ve/veya mobil barınma birimi olarak konutlarda uygulanmıştır (Resim 3).

Mobil konutların, gereklilik veya zorunluluk olarak kullanımı dışında bireyler için bir tercih sebebine dönüşümü, ulaşım araçlarının günlük hayatta yerini almasıyla söz konusu olmuştur (5). Bireysel tercihler sonucunda kullanılan mobil konutların ilk örneklerinden biri, 1860’lı yıllarda İngiliz çingenelerinin ulaşım için kullandıkları at arabalarını dönüştürdükleri seyahat karavanları olmuştur (Resim 4) (6).

Yüzyıl başlarında sanayileşme ve kentleşmenin getirdiği, kirlilik, kalabalık ve gürültü insanlarda kentlerden uzakta, temiz hava ve doğanın içinde, sakin yerlerde tatil yapma ve dinleme ihtiyacı doğurmuştur. Yüksek ve orta ekonomik gelirdeki insanlar, tatil amacıyla ikincil konutlara sahip olurken alt gelir grubundaki insanlar için bu durum pek mümkün olamamıştır. Aynı yıllarda araba kullanımının da yaygınlaşması ile ikincil tatil konutu olmayanlar için araba kampı kültürü gelişim göstermeye başlamıştır. Tatil ve eğlence amacıyla kullanılan ilk araç “Touring Landau”, 1910 yılında Pierce Arrow tarafından tasarlanmıştır (Resim 5) (8).

Ford fabrikalarının seri araba üretimine geçmesiyle hızla günlük hayata giren ve daha çok kişi tarafından kullanılan otomobillerin, tatil ya da eğlence amacıyla kullanılmasında ve üretilmesinde hızlı bir artış görülmüştür. 1913 yılında üretilen, dünyanın en eski çadırsız karavanı olarak kabul edilen “Earl Travel”, 1927 yılında uçak yapım prensipleriyle Glenn Curtiss tarafından üretilen “Aerocar Land Yacht” (5) mobil konut tarihinde önemli yer edinmiştir. Mobil konut kullanımının yaygınlaşmasında büyük rolü olan bir diğer konut ise 1929 yılında Arthur G. Sherman tarafından kurulan “Covered Wagon” şirketinde üretilen mobil konuttur (9) (Resim 6).

Seyahat ve dinlenme amacıyla kullanılan mobil konutlara karşı artan talebi karşılamak için kurulan çok sayıda şirketten biri olan “Airstream” tarafından alüminyum kullanılarak yapılan ve ikonik bir tasarımı olan (12) “Airstream karavanı” (Resim 7) bugün hala tarihçiler tarafından hem kullanım hem de estetik açıdan ikonlaşmış bir kilometre taşı olarak görülmektedir (13,14).

Mobil konutların geniş kitlelere yayılması ve mobil konutlara talebin artması, mobil konutların farklı amaçlar için farklı boyutlarda kullanılmasına olanak tanımış ve kullanım şeklinde farklılıklar yaşanmıştır. Öyle ki tatil, eğlence ve dinlence amacıyla kullanımının yanı sıra İkinci Dünya Savaşı döneminde işçilerin yarı zamanlı konaklaması için mobil konutlar tahsis edilmiş ve karavan kampları kurulmuştur (15). Halk, savaş sonrası kolay ve ucuz elde edilebilir olduğu için mobil konutları kalıcı evleri olarak kullanmaya başlamıştır (16). Mobil konutların kalıcı ev olarak kullanılmaya başlamasıyla bir konutta ihtiyaç duyulan tüm birimler karşılanacak şekilde tasarlanmış ve ona göre yeniden boyutlandırılmıştır. Mobil konutlar, farklı kullanıma olanak sağlayacak şekilde üretilerek zamanla daha fazla kitlelere ulaşmıştır.

Toplumsal ya da bireysel değişimlere uyum sağlayan ve zaman içinde değişerek gelişen mobil konutların günümüzdeki kullanımı ise artış göstermeye devam etmektedir. Bu hızlı artışın sebepleri, günümüzde bireylerin sadece fiziksel değil zihinsel ve iletişimsel olarak da sürekli mobil olabilmesi, yaşamların giderek hızlanması ve hareketlenmesi, özellikle son iki yıldır Covid 19 nedeniyle yaşadığımız pandemi sürecinin yaşamımıza getirdiği değişim olarak sıralanabilir.  Özellikle kalabalık kentlerde, yoğun yapılaşmanın içinde yaşayan bireyler, müstakil, hareketli ve özgür olabilecekleri bir yaşam arayışı dolayısıyla mobil konutlara artan bir ivmeyle yönlenmektedir.

Tiny House
2007-2008 yıllarındaki ekonomik krizin konut piyasasını olumsuz etkilemesiyle borçlarını ödeyemeyen Amerika’da yaşayan birçok insanın konut durumlarını yeniden gözden geçirmesi sonucunda çözüm olarak oluşan Tiny house hareketi, “minimalizm” fikrine odaklanmaktadır. Daha az alanda yaşamayı teşvik eden mobil konut hareketinde (tiny house Hareketi’nde tiny house)’lar seçilen minimal yaşam tarzının bir parçasıdır (17).

İngilizce tiny olarak adlandırılan, yine İngilizce micro, small, Türkçe ise küçük, mini, mobil gibi anlamlar da taşıyan mobil konutların temelinde minimalizm vardır.

Yaklaşık 37 metrekareden daha az kullanım alanına sahip bu konutlar tek katlı olabileceği gibi, asma katlı da çözümlenebilir (18, 19, 20). Bu tür mobil konutlarda yaşamayı tercih eden bireylerin sahip oldukları motivasyonların başlıcaları, çevresel ve ekonomik kaygılar ile daha özgür olma arzusudur (21). Yaşamaya alışık olduğumuz günümüz evlerine kıyasla oldukça küçük, minimal yaşam sunan konutlar; sosyal açıdan, sundukları hareket imkanıyla bir yere olan bağımlılığı/bağlılığı azaltarak daha özgür bir yaşamı, ekonomik açıdan, daha uygun fiyatlara sahip olunabilecek bir evi, evin ısıtma-soğutma-havalandırma-aydınlatma vb. için fatura giderlerinden tasarruf edilmesini, gereksiz eşya tüketimin önlenmesini (22),  çevresel açıdan, yakıt tüketiminin azalmasıyla karbon emisyonunun azalmasını sağlamaktadır.

Tiny house’lar, mobilite türü olarak, taşınabilir konutlar, potansiyel olarak taşınabilen konutlar ve kalıcı konutlar, olmak üzere üç gruba ayrılır (20, 23). Üretici firmalardan satın alabileceği gibi, kendi mobil konutunu kendisi yapmak isteyen bireyler için bu konutların nasıl, hangi malzeme ve yapım tekniklerinde inşa edilebileceğine dair çok sayıda kılavuz yayın, video ve blog yazıları internet üzerinden paylaşılmaktadır.

Tiny House Yapısal Özellikleri
Bu çalışmada, hareket kabiliyetleri dolayısıyla taşınabilir ve potansiyel olarak taşınabilir Tiny House’lar ele alınmıştır. Kabinka, Koda Loft, Manta Weekend, Ark Shelter, Denali, Escape One XL, Eucalyptus, Modern Shed olarak toplam 8 örnek incelenmiştir. Değerlendirilen sekiz farklı Tiny House örneği, strüktür ve malzeme kullanımlarındaki farklılıklar, sahip oldukları temel türlerindeki çeşitlilik ve tesisat özellikleri göz önüne alınarak seçilmiştir.

Temel Türü
Mobil konut yapıları, şantiye dışında bir üretim sahasında üretilen ve karayolları kullanılarak kullanılacağı yere taşınan yapılardır. Bu durum karayollarının belirlediği ölçü limitlerine uyma zorunluluğu getirmektedir. Başta genişlik olmak üzere ülkeden ülkeye farklılık gösteren bu ölçülerin belirlenmesinde temel türüne bağlı olarak yapının mobilitesi de etkili olmaktadır.

Taşınabilir mobil konutlar, treyler ile potansiyel olarak taşınabilir mobil konutlar ise geçici temeller üzerine inşa edilir. Treyler temeller (Resim 8) üzerine inşa edilen mobil konutlarda hareketi sağlayan tekerlekler yapıyla bir bütündür ve bir otomobil yardımıyla rahatça hareket ettirilebilirler. Ancak kendi yapılarında tekerlek taşımaları nedeniyle araç sınıfında olmaları onlara daha az genişlik imkanı tanımaktadır. Geçici temeller üzerine inşa edilen mobil konutlarda ise yapıyı taşımak ve bir konuma yerleştirmek için kamyon ve vinç gerekmektedir. Başka bir araçla harici olarak taşınması bu yapılara daha geniş olma imkanı sunmaktadır.

Treyler temeller geçici temellere kıyasla daha sık hareket imkanı sunmaktadır.

Zemin vidaları, ayarlanabilir temel blokları, kızak temeller gibi geçici temeller (Resim 9) üzerine inşa edilen potansiyel taşınabilir mobil konutlar ise daha az hareket imkanı sunar.

İncelenen örneklerde, treyler üzerine inşa edilmiş mobil (hareketli) konutların (Resim 10) 240-260 cm aralığında genişliklere sahip olduğu görülmüştür. Geçici temeller (zemin vidaları) üzerine inşa edilmiş potansiyel taşınabilir mobil konutlar (Resim 11) ise 260-400 cm aralığında değişmektedir. Gezici mobil konutların, potansiyel olarak taşınabilen mobil konutlara göre daha az genişlik imkanı sunduğu görülmektedir.

 

Strüktür
Tiny houselarda strüktür olarak ahşap çerçeve sistem, yapısal yalıtımlı panel sistem (SIP) ve CLT panel sistem ile hafif çelik sistem (Resim 12) uygulanabilir.  Bu seçenekler, sağladıkları avantaj ve dezavantajlar göz önünde bulundurularak belirlenir. Konutun büyüyüp küçülebilme özelliklerine bağlı olarak bu sistemlerde, duvar, döşeme, çatı farklı işlevler kazanabilir, hareket ederek esnek mekan oluşturulabilir.

Malzeme
Mobil konutların strüktür seçiminde yapıya ekstra yük sağlamayacak, yapının taşınmasına engel olmayacak, taş, beton gibi strüktür malzemelerine göre nispeten daha hafif malzemeler seçilmektedir.

İncelenen örneklerde gezici mobil konutları, ahşap strüktür sistemi, SIP panel sistemi, hafif çelik çerçeve sistemi, potansiyel taşınabilir mobil konutu CLT ahşap strüktür sistemi, çelikle güçlendirilmiş ahşap çerçeve sistemi, CLT ahşap panel strüktür sistemi ve CLT ahşap çerçeve strüktür sistemi kullanılarak inşa edilmiştir (Resim 13, 14).

Yapımda strüktür dışında kullanılan malzemeleri yalıtım, kaplama (sheating), cephe kaplaması (cladding), çatı kaplaması şeklinde dört alt başlıkta incelemek mümkündür. Isı yalıtım malzemesi olarak öncelikle yapının kullanılacağı bölgenin ya da bölgelerin iklim verilerine göre bir seçim yapılmalıdır. Bu doğrultuda keçe yalıtımı (denim/pamuk, fiberglas, taş yünü), sert köpük yalıtım (EPS, XPS, ISO) ve sprey köpük (kapalı hücre, açık hücre) tercih edilebilmektedir (42) (Resim 15).

Farklı iklim bölgelerine sahip örnek tiny house yapılarında kullanılan yalıtım malzemeleri yapıların bulundukları bölgenin iklimsel özelliklerine bağlı olarak farklılık göstermektedir. Örneklerde kullanılan ısı yalıtım malzemeleriyle ilgili elde edilen bilgiler ise şu şekildedir: Sprey köpük ısı yalıtımı, strüktür elemanının bir bileşeni olan sert köpük ısı yalıtımı, sert köpük ısı yalıtımı, mineral yünü ısı yalıtımı ve keçe ısı yalıtım malzemesi kullanılmıştır.

Isı yalıtım malzemelerinin seçiminde, yapının kullanılacağı yer ya da yerlerin iklim koşullarının dikkate alındığı anlaşılmıştır.

Kaplama malzemesi (sheating), ahşap çerçeve ve hafif çelik çerçeve sistemlerinde strüktür elemanları üzerine, yalıtım malzemesine ve cephe kaplama malzemesine zemin oluşturmak için kullanılan, plywood, kontplak ya da kendinden yalıtımlı (ZIPs) kaplama malzemeleridir. Yapılar için önemli bir diğer yalıtım olan su yalıtımı, kaplama malzemesinin (sheating) üzerine uygulanmaktadır. Su yalıtım örtüsünün seçimi ve doğru uygulaması, yapı malzemelerinin zarar görmemesi ve yapının korunması için önemlidir. Yapının elemanlarını koruyan ve iç mekan hava kalitesi için önemli olan su yalıtımı incelenen tüm örneklerde kullanılmıştır.

Dış cephe kaplama malzemesi ve çatı kaplama malzemesi olarak genellikle ahşap, metal ya da vinil kaplama malzemeleri kullanılır. Dış cephe malzemesi genellikle estetik kaygılar doğrultusunda seçilmektedir.

Çatı kaplama malzemesinin seçiminde fonksiyonellik ön planda tutularak hava koşullarına karşı yüksek dayanım gösteren malzemeler tercih edilir. İncelenen yapıların neredeyse hepsinde çatı kaplama malzemesi olarak, yapıyı rüzgar, yağmur gibi çevresel koşullara karşı dayanımı yüksek metal malzeme kullanılmıştır.

Tiny House üreticilerinin birçoğu farklı kullanıcıların değişen estetik değerleri doğrultusunda çeşitli cephe kaplama malzemeleri kullandıkları farklı mimari tarzlara sahip tiny houselar sunmaktadırlar. İncelenen örneklerde potansiyel taşınabilir mobil konutlar ve mobil konutlarda ahşap, metal, vinil ve ahşap kompozit cephe kaplama malzemesi kullanılmıştır (Resim 17).

Tesisat Özellikleri
Mobil konutlarda kullanılan tesisat sistemleri kullanıcıların hareket sıklığına ya da yapının nerede konumlanacağına bağlı olarak seçilmesi gerekmektedir. Bu yüzden birçok tiny house üreticisi şebekeye bağlı sistemlerin yanında şebekeden bağımsız olmayı sağlayacak sistem seçenekleri sunmaktadır.

Mobil konutlar, herhangi bir konutta olduğu gibi ısınma, aydınlatma, pişirme, sıcak su, tuvalet gibi ihtiyaçların karşılanması için gerekli elektrik, su, gaz tesisatlarına sahiptir. Elektrik ihtiyacı için genellikle jeneratör, güneş paneli, rüzgar türbinleri (43); su ihtiyacı için su tankları ve su tanklarıyla beraber gri su geri kazanım ve yağmur suyu toplama sistemleri; tuvalet ihtiyacı için su tüketmeyen kompost tuvaletler (44); ısınma ihtiyacı için elektrikli ısıtıcılar, odun sobası ya da propan soba (45) alternatif tesisat sistemleri olarak kullanılmaktadır.

İncelenen örneklerde, temel olarak şebekeye bağlı sistemlerin kullanıldığı örneklerde güneş paneli, su tankı, kompost tuvalet gibi şebekeden bağımsız olmayı sağlayacak opsiyonlar sunmaktadır. Yine bu örneklerde güneş paneli, kompost tuvalet, propan soba, su tankı ya da yağmur suyu toplama sistemleri ile tamamen şebekeden bağımsız olarak tasarlanmışlardır.

Sonuçlar
Gelişen endüstri, teknoloji ve iletişim araçları bireylerin her alanda mobil olma durumunu arttırmış ve hareket alanını genişletmiştir. Bu durum insan hayatına birçok olumlu katkı sağladığı gibi yaşadığımız andan uzaklaşma, doğadan kopma ve nesnelere, araçlara olan bağlılığın artması gibi olumsuz birtakım sonuçları da yanında getirmiştir. Olumlu ve olumsuz yönleriyle hayatımızın doğal akışının bir parçası olan bu değişimler, bireylere farklı bakış açıları kazandırarak daha önce gündemlerinde olmayan birçok konuda farkındalık sağlamıştır. Bu farkındalıkların mimari yansımalarından biri de tiny house yaklaşımdır.

Yaşanan değişimlerin olumsuz yönlerini en aza indirgemeyi amaçlayan bu farkındalık, çevresel, ekonomik ve sosyal kaygılar karşısında ekolojiyi ve bir yere bağlı olmadan daha özgür bir hayat yaşamayı, eşya vb. için artan tüketimi de olabildiğince azaltmayı amaçlamakta ve tiny house hareketi olarak adlandırılmaktadır. Taşıdığı kavramsal anlamın yanı sıra bir mobil konut türü olarak bu çalışmada ele alınan taşınabilen ve potansiyel olarak taşınabilen tiny house örnekleri, sundukları hareket imkanıyla özgürlük sağlaması ve sahip olduğu mütevazi ölçülerle bu yaşam biçiminin mimariye yansıması olarak karşımıza çıkmaktadır.

Tüm bu veriler ışığında çalışmadan elde edilen genel sonuçlar şu şekilde sıralanabilir: Mobil konutlar, daha az alanla da kaliteli bir yaşamın mümkün olduğunu göstermektedir. Doğa ile yakın temas kuran, sakin, bir hayat tarzına olanak tanımaktadırlar. Mobil konutlar, iç mekanlarıyla beraber bitmiş bir ürün olarak hazırlanmakta ve tek parça halinde kullanılacağı alana taşınabilmektedir. Mobil konutlar, yapım sistemi olarak bir prefabrikasyon ürünüdür. Yapım sisteminde çoğunlukla ahşap ve çelik malzeme kullanılmaktadır. Geleneksel bir konutta kullanılan yapı malzemeleri ve yapım teknikleri mobil konutlarla benzerdir, tek fark, zemin ile kurdukları ilişkiyle beraber hareket kabiliyetleridir. Hareket kabiliyetini sağladığı zemin bağlantı detayları ile toprağa ve o toprak içinde yaşayan tüm canlı organizmaya olabildiğince az dokunmaktadır. Bu durum mobil yapıların bozulmadan uzun süre kullanımına olanak tanımaktadır. Çevre açısından değerlendirildiğinde ise mobil konutlar, büyüyüp, küçülebilen esnek mekanları ile yapısal malzeme kullanımını optimize etmektedir. Doğayı, doğaya saygı duyarak paylaşmayı amaçlamakta o nedenle, suyu, enerjiyi, atıkları çevresel sorumlulukları göz önüne alarak kullanmaktadır.

Kaynaklar

• Güngör, R., Mobil Konutların İncelenmesi ve Hıdırnebi Yaylası Mobil Konut Önerisi, Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, 2021.
• Tholl, M., Architecture is an Expression of Values, The European Magazine (Norman Foster Interview), 16 ekim 2014. https://www.archdaily.com/563537/interview-norman-foster-on-the-role-of-architecture-in-modern-society
• Şenocak, G., Türkiye’deki Mülteci Kamplarında Geçici Konut Tasarım Örneği Olarak Sarıçam Kampı’nın Mekansal Analizi, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara, 2019.
• https://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/yurt/, Yurt, 11 Ekim 2020.
• Akgül, A., Mimarlıkta Mobilite Kavramı: Göçebe Çingenele ve Sirk Yaşamı Üzerine Bir İnceleme, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2006.
• Tuncel, A., Mobil Konutlarda İç Mekan Organizasyonu Ve Mobil Mekanların Tarihsel Gelişim Süreci, Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2007.
• https://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Gypsy_caravan.jpg, Gypsy Caravan, 6 Mayıs 2021.
• https://mobilehomeliving.org/the-history-of-mobile-homes/, History of Mobile Homes, 14 Ekim 2020.
• https://tincantourists.com/wiki/covered-wagon/, Covered Wagon, 14 Ekim 2020.
• http://blessourvoyage.blogspot.com/2010/10/, Earl Travel, 14 Ekim 2020.
• https://www.louwmanmuseum.nl/en/car/graham-blue-streak-coupe-and-curtiss-aerocar-land-yacht/, Aerocar Land Yacht, 14 Ekim 2020.
• https://mobilehomeliving.org/the-history-of-mobile-homes/, The History Of Mobile Homes, 15 Ekim 2020.
• Kronenburg, R., Houses İn Motion-The Genesis-History And Development Of The Portable Building, Academy Editions, London, 1995.
• Tuncel, A., Mobil Konutlarda İç Mekan Organizasyonu Ve Mobil Mekanların Tarihsel Gelişim Süreci, Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2007.
• Sigfusson, G, Thıs Wonderful World Of Mobıle Home Lıvıng, Department of Architecture at the Massachusetts Institute of Technology, 15 (1997) 38-44.
• Akbaş, E., Ekolojik Mobil Konutların Teknolojisi Ve İç Mekan Düzenlemelerinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2010.
• Carras, M. E., ‘Tiny House, Big Impact?’: An Investigation into The ‘Rise’ of The Tiny Home Lifestyle (THL) in The United States, Doktora Tezi, University Of St Andrews, East Scotland, 2018
• May, Vicki V., Sullivan, Charles R., Passow, Honor J., Cushman-Roisin, Benoit., Designing and Building a Tiny House to Develop Connections across Disciplines and Concepts, Proceedings of the ASEE Annual Conference & Exposition; 2019, p8860-8879, 20p
• Evans, K., Integrating Tiny And Small Homes into The Urban Landscape: History, Land Use Barriers And Potential Solutions, Journal Of Geography And Regional Planning, 11(3) (2018) 34-45.
• Shearer, H., Burton, P., Towards a Typology of Tiny Houses, Housing, Theory and Society, (2019) 36:3, 298-318, DOI: 10.1080/14036096.2018.1487879
• https://thetinylife.com/what-is-the-tiny-house-movement/, What Is The Tiny House Movement?, 12 Aralık 2020.
• Carlin, T. M., Tiny homes: Improving Carbon Footprint And The American Lifestyle on A Large Scale, Celebrating Scholarship & Creativity Day, 2014, College of Saint Benedict and Saint John’s University, 35.
• Shearer, H., Bares, V., Pieters, R., Winkle, B., Meathrel, K., Planning for Tiny Houses, Australian Planner, 2018, 55(3-4):147-156
• https://www.tinyhousebasics.com/, Trailer Types, 6 Kasım 2020.
• https://pjtrailers.com/trailers, Trailer Types, 6 Kasım 2020.
• https://nomoredigging.co.uk/, Ground Screw Foundation, 7 Kasım 2020.
• https://www.movi.com.tr/, Ayarlanabilir Temel Ayakları, 10 Kasım 2020.
• https://www.iceshanty.com/ice_fishing/index.php?topic=261640.0,Skid, Foundation, 11 Kasım 2020
• https://timbercrafttinyhomes.com/gallery/#the-denali, Denalı Tıny Home, 7 Ocak 2021.
• https://www.escapetraveler.net/one-xl, Escape One Xl Tiny House, 8 Ocak 2021.
• https://minimalistehouses.com/en/tiny-houses/eucalyptus/, Eucalyptus Tiny House, 9 Ocak 2021.
• https://www.dwell.com/article/kabinka-hello-wood-029a8d1b, Kabinka Tiny House, 11 Ocak 2021.
• https://www.kodasema.com/koda-loft/, Koda Loft Tiny House, 12 Ocak 2021.
• https://woneninhout.nl/project/manta-north-weekend/, Manta Weekend Tiny House, 14 Ocak 2021.
• https://mokki.dk/forside-3/slope-weekend-1.html, Manta Weekend Tiny House, 14 Ocak 2021.
• https://ark-shelter.com/, Ark Shelter Tıny House, 5 Ocak 2021.
• https://thetinylife.com/, wood framing structure, 14 Kasım 2020.
• https://steelframesolutions.co.nz/tiny-homes/, steel frame solution, 15 Kasım 2020.
• Https://Microshowcase.Com/2012/11/Build-Update-Minim-House-Construction-Starts/, Minim House, 17 Kasım 2020.
• https://www.treehugger.com/sturgis-tiny-house-cubist-engineering-4857732, CLT Panel Tiny House, 17 Kasım 2020.
• https://www.modern-shed.com/dw, Modern Shed-Dw Tiny House, 16 Ocak 2021.
• https://www.thetinyhousing.co/blog/insulation-for-tiny-home, Insulation For Tiny House, 20 Kasım 2020.
• https://www.tinyhouseuk.co.uk/how-it-all-works.html, Off-Grid Tiny House Living, 30 Kasım 2020.
• https://www.tinyhouseuk.co.uk/, Tiny House, 1 Aralık 2020.
• https://www.vagoonhouse.com/, Tiny House, 6 Kasım 2020.