Mekan bir ileti midir yoksa iletinin biçimi midir? Mekanın bir aidiyeti var mıdır? Mekanın hafızası var mıdır? Mekanın kimliği nasıl oluşur? Mekan bir gösterge midir?

Mekan bir sosyolojik, politik, toplumsal, fiziki, algısal, ideal, yapıyı tanımlamasının yanı sıra, “içerik/biçim“ bağlamında bir sözdür, bir kendiliğinden veya tasarlanmış bir metindir. Bu sözün, metnin kime ait olduğu, hangi dönemde ve kime söylendiği önemlidir. Bir yapıyı, kuruluşu oluşturan/oluşturulan tüm öğeler, metnin anlaşılmasını sağlar. Mekanda sözcükler, kurgunun, mimari elemanların ardında gizlidir. Ancak, bu durum mimari mekanın bir metin olarak okunmasını ya da kurulmasını engellemez. Kurgunun ardındaki içerik, işaretler ve göstergeler aracılığı ile anlamı kurar. Mekanın bir metin olarak okunması, aynı zamanda özün/içeriğin keşfedilmesi anlamına gelmektedir.

Bir sosyolog için mekan bir kabuktur; sardığı kimliğin veya kimliklerin dıştan görünümüdür. Bir mimar için kovuktur; sığındığımız korunduğumuz ve mutluluk veya mutsuzluk anılarını biriktirdiğimiz. Tarihçi için toplumsal hafıza depolarıdır, tarih mekanların içine saklanan zamanlardır. Sanatçı için sanatını var eden bir boşluktur konumlanmaya ve konumlandırmaya ihtiyaç duyan. İletişim uzmanları mekanı gösterge kurucusu olarak tanımlar; her türlü apolitik/politik yaklaşımları, güncel ve popüler olanı onlara mekan metinleşerek okutur.

Mekan tarihsel süreç boyunca pek çok medeniyette, çeşitli işlevleri yüklendi; mekan ve onun yüzleri bir kitap gibi bugünden daha güçlü bir anlatıcı ve iletişim aracı olarak işlev gördü. Dinlerin hikayeleri, yönetenlerin iktidarları mekan üzerinden okundu. Bir iletişim aracı olarak yüceliğin, güzelliğin bilgeliğin, iktidarın gücünü güçsüzlüğünü iletti. Adeta geçmiş zamanların bir hikaye anlatıcısıydı. Victor Hugo matbaa ve mimarlık arasındaki ilişki üzerine “kitap, mabedi öldürecek.” diyerek mimarlığın yok oluşunu imler. Matbaanın kitabı seri ve çokça üreterek halka metinleri çoğaltılmasıyla, mimarlığın iletişim aracı işlevinden kopuşuna dikkat çeker.

Modern zamanların başlangıcında yüzyıllarca üstlendiği görevin ürettiği “anlam taşıyıcılığı” işlevi, “az çoktur” manifestosuyla üstünden bir yük gibi atılıverdi. Ancak bu süreç çok uzun süremedi ve mekan eski iletişim aracı olma işlevini hatırladı. Bu hatırlayış iyi ve kötü sonuçlara neden oldu. Toplumsal hafıza mekanın hatırlayış olmasını tartıştı ve modern zamanlara ait olan bellek mekanlarını kavramını oluşturdu. Ancak mekan neoliberal politikalarda bir güçtü, yükselerek gücün tanımlanmasına, çoğalarak ve büyüyerek doğanın yok edilmesine ve sonuçta politik kararların göstergelerine dönüştü. İllegal mekanlar fakirliğin ve yoksulluğun açığa çıkarılmasına, rantın, kontrolsüzce büyümenin yegane yuvası haline geldi.

Günümüz mekanı yeni durumlar ve yaklaşımlarla yeniden tanımlanıyor. Sanal mekanlar çoğaltılmış gerçekliğin mekanları gibi. Ancak mekan hala tartışma konusu olmaktan pek de uzaklaşmadı. Bu tartışmalar tüm ölçekteki tasarımcıları, sanatçıları, sinemacıları, anlambilimle uğraşanları, iletişim bilimcilerini, sosyologları, psikologları, sosyo-politik çalışanları, politika üreticilerini kapsar ve sorumluluğa davet eder.

Bu kongre çalışmasında, yukarıda açıklanan biçimiyle mekan kavramı disiplinlerarası bağlamda tartışılacak. Mekan bu çalışmada mimari bir disiplin bağlamından daha geniş bir bağlamda okunmalı ve çalışılmalıdır. Araştırma konusunun baş aktörü bir iletişim aracı olarak mekan olacak ve şu başlıklarda tartışılacak; politik iletişim olarak mekan, tarihi mekan toplumsal bellek ve iletişim, toplumsal bellek ve mekanın ideolojik olarak kullanımı, anlamı kuran mekanlar, sanal dünyanın iletişimi olarak mekan, animasyonda mekan tasarımı, dijital oyunlarda mekan, mekan sosyolojisi, mekanın bireyselleşmesi bağlamında yeni izleyici, mekan- toplum ilişkisi, sanat üretimi ve mekan, sanatın konusu olarak özel ve kamusal mekan, sanat yapıtı ve mekan ilişkisi, mekana özgü sanat üretimi, sinemasal mekan, pandemide mekan ve iletişim…

Etkinlik Takvimi
Bildiri özeti son teslim tarihi: 22 Mayıs 2022
Bildiri özet kabulleri ilanı: 4 Temmuz 2022
Tam metin son teslim tarihi: 2 Ekim 2022
Kongre tarihi: 20-21 Ekim 2022

Detaylı bilgi için tıklayınız.